Nhân dân tệ điện tử sẽ hoạt động như thế nào?

Đẩy nhanh thanh toán không tiền mặt

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã và đang dẫn đầu công việc về đồng nhân dân tệ kỹ thuật số hay còn gọi là nhân dân tệ điện tử , một loại tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC) nhằm mục đích thay thế tiền mặt đang lưu thông.

Theo CNBC, việc số hóa tiền giấy của chính phủ Trung Quốc nhằm đẩy nhanh quá trình thanh toán không dùng tiền mặt.

"Việc sử dụng tiền mặt ngày càng giảm. Cuối cùng tiền mặt sẽ được thay thế bằng một thứ gì đó ở định dạng kỹ thuật số. Đó là một trong những động lực lớn đằng sau điều này", Yan Xiao, trưởng dự án về thương mại kỹ thuật số trao đổi tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF).

Bên cạnh mục đích đẩy nhanh thanh toán không dùng tiền mặt, việc phát hành nhân dân tệ điện tử còn giúp chính phủ Trung Quốc tiết kiệm chi phí, tránh nạn rửa tiền.

Fan Yifei, Phó thống đốc PBOC, cho biết năm ngoái rằng nhu cầu cấp bách về số hóa tiền mặt và tiền xu vì việc sản xuất và lưu trữ những thứ này hiện đang rất tốn kém. Trong một bài báo trên ấn phẩm Yicai Global do nhà nước hậu thuẫn, Fan cho biết tiền mặt và tiền xu không dễ sử dụng, chúng rất dễ làm giả và vì tính ẩn danh nên có thể được sử dụng cho các mục đích bất hợp pháp.

Fan cũng lập luận rằng đồng nhân dân tệ điện tử có thể giúp ổn định tài chính thông qua một hệ thống "ẩn danh có thể kiểm soát". Đây là nơi mà các khoản thanh toán sẽ được ẩn danh ở một mức độ nào đó, nhưng các công cụ phân tích dữ liệu có thể giúp ngân hàng trung ương bắt được các hoạt động bất hợp pháp.

Một lý do khác đằng sau những nỗ lực của PBOC có thể là tăng cường cạnh tranh trong lĩnh vực thanh toán và giảm rủi ro hệ thống. Lĩnh vực thanh toán kỹ thuật số của Trung Quốc bị chi phối bởi Alipay, được điều hành bởi Ant Group, chi nhánh của Alibaba, cũng như WeChat Pay, do gã khổng lồ internet Tencent điều hành.

"Hệ thống hiện tại thuộc sở hữu của các công ty tư nhân. Nếu Alipay hoặc WeChat Pay phá sản, mặc dù điều này cực kỳ khó xảy ra, nó tạo ra rủi ro có hệ thống. PBOC phát hành nhân dân tệ điện tử nhằm đảm bảo tăng hiệu quả trên hệ thống thanh toán trên nền tảng mới" - Linghao Bao, nhà phân tích tại Trivium China cho biết.

Nhân dân tệ điện tử hoạt động ra sao?

Hai điều cần phải làm rõ đó là đồng nhân dân tệ điện tử sẽ được phân phối và được lưu hành ra sao sau phát hành?

Việc phân phối sẽ được thực hiện thông qua cái gọi là hệ thống hai cấp. Điều đó có nghĩa là PBOC sẽ phân phối đồng nhân dân tệ điện tử cho các ngân hàng thương mại. Các ngân hàng thương mại sẽ có trách nhiệm đưa tiền tệ đến tay người tiêu dùng. Điều này có thể bao gồm các dịch vụ cho phép người tiêu dùng đổi tiền và tiền mặt của họ lấy nhân dân tệ điện tử.

Nhân dân tệ điện tử được chuyển vào ví điện tử của người dân

Trung Quốc đã cho thử nghiệm loại tiền điện tử trị giá hàng triệu đô la trong thế giới thực ở một số thành phố bao gồm Thâm Quyến, Thành Đô và Tô Châu. Chính quyền địa phương sẽ phân phối một số lượng nhân dân tệ nhất định thông qua hình thức xổ số.

Người dùng thường phải tải xuống một ứng dụng riêng để nhận tiền tệ. JD.com, một trong những công ty thương mại điện tử lớn nhất của Trung Quốc, đã tham gia vào quá trình thử nghiệm và cho phép khách hàng mua các mặt hàng bằng đồng nhân dân tệ điện tử.

Tại thời điểm này, vẫn chưa rõ người dùng có thể thực sự giữ và chi tiêu nhân dân tệ điện tử như thế nào khi nó được triển khai trên toàn quốc. Hình thức thanh toán di động phổ biến nhất ở Trung Quốc hiện là thông qua QR code. Người dùng có thể hiển thị mã vạch này trong ứng dụng Alipay hoặc WeChat của họ trong một cửa hàng và người bán sẽ quét nó.

Tại WEF, Xiao cho biết có khả năng các ngân hàng thương mại có thể tích hợp chức năng tương tự vào ứng dụng của họ. Và Alipay và WeChat Pay có thể có một phần ứng dụng của họ dành riêng cho đồng nhân dân tệ điện tử. Trong khi đó, các nhà sản xuất điện thoại thông minh cũng có thể tạo ví nhân dân tệ điện tử cho thiết bị của họ.

Liệu đây có phải cách để cạnh tranh với những gã khổng lồ công nghệ như WeChat và AliPay?

"Theo cách tôi thấy thì đồng nhân dân tệ điện tử không phải là đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Alipay hoặc WeChat Pay mà là một nền tảng mới cho phép những người chơi khác tham gia và cạnh tranh với WeChat vàAlipay. Đó có thể là các ngân hàng thương mại hoặc các công ty thanh toán khác",  Linghao Bao cho biết.