Rạng sáng 9/3 theo giờ Hà Nội, Bộ trưởng Công thương Việt Nam Trần Tuấn Anh cùng 10 bộ trưởng các nước thành viên đã ký Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
CPTPP là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, ra đời nhằm thay thế TPP sau khi Mỹ rút lui. Mặc dù không còn Mỹ, nhưng Hiệp định CPTPP giữa Việt Nam và 10 quốc gia khác (Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, và Singapore) vẫn được coi là hiệp định thương mại tự do lớn nhất được kết thúc đàm phán trong thời gian gần đây.
Xét về quy mô, hiệp định CPTPP sau khi được ký kết sẽ tạo ra thị trường mở, chiếm khoảng 15% GDP toàn cầu và 15% tổng khối lượng giao dịch toàn cầu. Ngoài ra, Bloomberg cũng dự báo, các nước thành viên CPTPP sẽ có thể tăng lên con số 16. Hiện nay, Hàn Quốc, Đài Loan, Thái Lan, Indonesia và Philippines đã ngỏ ý sẵn sàng tham gia hiệp định thương mại này. Anh cũng đang cân nhắc tham gia hiệp định nhằm đền bù một phần mậu dịch thương mại bị mất đi sau khi rời khỏi EU.
CTCK Rồng Việt (VDSC) vừa đưa ra đánh giá tác động của hiệp định CPTPP tới các nhóm ngành trên TTCK Việt Nam với một số ngành được hưởng lợi đáng chú ý là Dệt may, Thủy sản, Logistic và Bất động sản. Trong phiên giao dịch sáng 9/3, các cổ phiếu ngành thủy sản, dệt may như TCM, TNG, EVE, VHC, FMC…đồng loạt tăng mạnh cho thấy niềm tin của giới đầu tư khi hiệp định được ký kết.
Về ngành dệt may, quy mô xuất khẩu của Việt Nam sang các quốc gia CPTPP chỉ chiếm 13% tổng giá trị sản phẩm dệt may được xuất khẩu. Thấp hơn rất nhiều so với mức gần 38% của riêng thị trường Mỹ. Trong số 11 nước tham gia CPTPP, thị trường Nhật nhập khẩu nhiều sản phẩm dệt may của Việt Nam nhất, khoảng 4,1 tỷ USD tương đương 8,8%. Theo VDSC, May Việt Tiến (VGG) xuất khẩu 32% sản phẩm dệt may sang thị trường Nhật, theo sau là TCM (10%), GMC (3,7%).
Ngành thủy sản khả quan hơn khi các nước CPTPP hàng năm nhập khẩu khoảng gần 2 tỷ USD hàng hóa, tương đương 23% tổng kim ngạch. Trong đó, riêng thị trường Nhật chiếm trên 15%. Với thị trường này, các doanh nghiệp xuất khẩu tôm, bạch tuộc, cá ngừ sẽ được hưởng lợi nhiều nhất.
Logistic cũng là ngành được VDSC đánh giá tích cực. Theo dự báo, hàng hóa thông qua các cảng biển của Việt Nam có thể duy trì tốc độ tăng trưởng từ 8% - 9% và nhu cầu có thể vượt cung vào năm 2018 tại các cảng ở khu vực phía bắc.
Bất động sản cũng được dự đoán sẽ nhận cú hích lớn từ làn sóng đầu tư của nhà đầu tư nước ngoài, với nhu cầu lớn như khu công nghiệp làm cứ địa sản xuất, căn hộ cao cấp, biệt thự, nhà phố hiện đại để lưu trú, resort, sân golf để thư giãn, cũng như văn phòng cho thuê.
Riêng các khu công nghiệp, VDSC cho rằng tác động sẽ không quá lớn dù Nhật Bản và Singapore là 2 trong 5 quốc gia đầu tư FDI lớn vào Việt Nam. Dưới thời TPP, sự kỳ vọng vào thị trường tiêu thụ khổng lồ từ Mỹ thúc đẩy các doanh nghiệp lên kế hoạch đầu tư và mở rộng sản xuất. Nhưng hiện tại, khả năng những dự án này vẫn tạm hoãn và động lực thu hút FDI tới Việt Nam chủ yếu đến từ 2 xu hướng gồm (1) Dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam và (2) Đầu tư FDI vào Việt Nam để phục vụ chính thị trường tiêu dùng Việt Nam và ASEAN.
Với việc Mỹ rút khỏi hiệp định và Nghị định 126 đang khiến các nhà xuất khẩu ô tô như Toyota, Honda,…chững lại kế hoạch xuất khẩu ô tô vào Việt Nam. Các doanh nghiệp lắp ráp và/hoặc có hệ thống phân phối, bảo trì trên thị trường Việt Nam sẽ là đối tượng hưởng lợi chính.
Ở chiều ngược lại, các doanh nghiệp hoạt động trong ngành Nông nghiệp, Thức ăn chăn nuôi, Dược phẩm và Tài chính có thể chịu áp lực cạnh tranh mạnh hơn.
Ngành nông nghiệp, sữa, mía đường và thức ăn chăn nuôi sẽ chịu áp lực cạnh tranh lớn hơn khi nguồn cung từ Úc và New Zealand sẽ tham gia thị trường Việt Nam. Các sản phẩm thịt nhập ngoại tràn lan trên thị trường có chất lượng tốt hơn hẳn cũng khiến các doanh nghiệp sản xuất trong nước gặp khó khăn.
Bên cạnh đó, thị trường dược phẩm sẽ cạnh tranh hơn khi thuế suất nhập khẩu giảm và thời gian bảo hộ đối với thuốc bản quyền dài. Tính tới cuối năm 2017, Việt Nam nhập khẩu 2,8 tỷ USD sản phẩm dược và khả năng sẽ tiếp tục gia tăng khi CPTPP được ký kết. Trong 11 nước tham gia, Nhật Bản, Canada, Mexico là những quốc gia thuộc Top 20 nước sản xuất dược phẩm lớn nhất thế giới. Bên cạnh đó còn có nguồn cung từ Hàn Quốc, Trung Quốc và Ấn Độ khi Việt Nam đã ký FTAs song phương và đa phương.
Ðối với lĩnh vực tài chính, các định chế tài chính từ Nhật, Canada và Úc giờ đã có thể bán các sản phẩm dịch vụ tài chính của mình sang Việt Nam mà không cần phải thiết lập chi nhánh hoạt động tại đây. Điều này có thể tạo nên áp lực mới cho các ngân hàng trong nước. Mặc dù nền tảng của một số ngân hàng lớn đã cải thiện và sự hỗ trợ của chính phủ nhưng nhìn chung năng lực cạnh tranh của hệ thống tài chính Việt Nam còn yếu.