Những góc khuất đằng sau cuộc không kích chớp nhoáng của Mỹ ở Syria

- Mỹ vừa có cuộc không kích chớp nhoáng Syria với cáo buộc chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad sử dụng vũ khí hóa học nhằm vào thường dân. Theo quan điểm của ông, đâu là mục tiêu của vụ tấn công?

Theo tôi, vũ khí hóa học thực chất chỉ là cái cớ cho vụ tấn công. Mục đích đằng sau đó có thể rất khác. Ngày 10/4, quân đội của Tổng thống Syria Bashar al-Assad đã tuyên bố đẩy lui phe nổi dậy khỏi thị trấn Douma, cứ điểm cuối cùng ở Đông Ghouta. Dự kiến, khoảng 8.000 tay súng và 40.000 thân nhân của họ sẽ sơ tán khỏi khu vực này.

Ngày 12/4, Bộ Quốc phòng Nga thông báo quân cảnh nước này đã bắt đầu tuần tra ở Douma. Thất bại ở Đông Ghouta có thể là điều khó chấp nhận với phương Tây ở Syria. Vì thế, họ cần làm gì đó để lấy lại thể diện và không kích Syria là một cách rất hiệu quả.

- Việc Mỹ chọn tấn công các mục tiêu ít gây tổn hại nhất với Nga có thể hiện mục tiêu hạ nhiệt căng thẳng của Nhà Trắng?

Đây là điều hiển nhiên. Vài ngày trước, Nga liên tiếp cảnh báo các động thái đáp trả nếu nhân lực và khí tài của họ bị tổn hại. Nga không chỉ tuyên bố bắn hạ tên lửa mà còn khẳng định sẽ tấn công cả các phương tiện phóng chúng.

Sự cứng rắn của người Nga đã làm Tổng thống Donald Trump nổi giận và phản pháo bằng một thông điệp trên Twitter: "Hãy sẵn sàng chờ đón những quản tên lửa "mới mẻ, đẹp đẽ và thông minh" của Mỹ ở Syria. Tuy nhiên, khi tiến hành vụ không khích, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã khẳng định các mục tiêu được thiết kế để tránh gây tổn hại cho thường dân và người nước ngoài ở Syria. Phía Nga cũng nhận được thông báo từ Mỹ trước khi tên lửa phóng đi.

Rõ ràng, Mỹ không muốn một động thái leo thang quân sự với Nga ở Syria, điều sẽ khiến Mỹ gánh những thiệt hại không nhỏ.

- Ông Trump nhắc tới loại tên lửa "mới mẻ, đẹp đẽ và thông minh" sẽ được dùng ở Syria. Trong vụ không kích, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cũng cho biết Mỹ sử dụng máy bay có người lái để phóng tên lửa, trái ngược với các vụ không kích bằng Tomahawk. Nhiều khả năng, tên lửa được dùng là AGM-158 JASSM, một loại tên lửa hành trình thế hệ mới của Mỹ. Liệu có khả năng Mỹ dùng cuộc không kích Syria để thử nghiệm vũ khí mới?

Hoàn toàn có thể. Không phải bây giờ mà từ lâu, Trung Đông đã là chiến trường để các nước lớn thử nghiệm vũ khí. Tại Syria, Nga cũng mang tới 200 loại vũ khí khác nhau, bao gồm các loại vũ khí tối tân như S-400.

Lịch sử đã cho thấy những cuộc chiến là cách các cường quốc quân sự dùng để thử nghiệm các loại vũ khí mới của mình. Sử dụng vũ khí, thử vũ khí là việc hiển nhiên với các nước như Mỹ, Nga hay Anh và Pháp.

- Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis cho biết các mục tiêu không kích lần này "khó" hơn vụ không kích năm 2017. Nếu S-400 của Nga có thể hạ được một số lượng nhất định Tomahawk trong khi tên lửa mới của Mỹ có thể phá hủy những mục tiêu khó và không có sự bảo vệ của S-400 có thể mang lại lợi thế cho cả Nga và Mỹ trên thị trường vũ khí?

Có thể. Ở thời điểm hiện tại, S-400 vẫn là sản phẩm chưa được kiểm nghiệm. Tên lửa đất đối không S-400 là hệ thống tên lửa cơ động được lắp trên xe tải, được triển khai để bảo vệ căn cứ không quân Hmeymim ở tỉnh Latakia của Syria và căn cứ hải quân Tartus. Một vụ không kích là cách hoàn hảo để S-400 chứng tỏ được khả năng của mình.

Tuy nhiên, S-400 hay các hệ thống phòng không khác không đủ sức bảo vệ toàn bộ lãnh thổ Syria mà chỉ có thể đảm bảo an toàn cho những khu vực trọng yếu. Mỹ có thể tận dụng điểm này để đảm bảo đánh trúng các mục tiêu và tránh bị bắn hạ. Với vũ khí, thành công trên thực địa cũng là thành công trên trị trường.

- Với sự góp mặt của 2 tàu chiến, Mỹ có thể nã gần 200 tên lửa vào Syria. Tuy nhiên, ông Mattis cho biết quy mô vụ tấn công lần này gấp đôi năm 2017, tương đương khoảng 120 tên lửa. Tại sao Mỹ lại cần Anh và Pháp góp sức khi không kích Syria?

Đánh hội đồng sẽ hay hơn đánh một mình. Sự tham gia của liên quân sẽ giúp động thái can thiệp quân sự trở nên hợp lý và mang tầm quốc tế. Trong khi đó, Anh và Pháp luôn là những đồng minh thân cận với Mỹ, từng tham gia nhiều chiến dịch quân sự nên sự hiện diện của họ là điều dễ hiểu.

Trong khi đó, Anh và Pháp cũng là những cường quốc quân sự. Việc tham gia một chiến dịch không kích chung không chỉ giúp tăng cường thông tin liên lạc giữa các đồng minh mà còn giúp ích rất nhiều cho việc luyện quân trên thực địa.

- Theo quan điểm của ông, các bên sẽ làm gì tiếp theo?

Phía Mỹ đã tuyên bố kết thúc chiến dịch quân sự trên đất Syria sau cuộc tấn công chớp nhoáng. Mục tiêu của Mỹ là hai cơ sở hóa học và một cơ sở quân sự, được coi là kho chứa vũ khí hóa học. Trong khi đó, phản ứng của phía Nga là những lời chỉ trích về cơ hội hòa bình ở Syria.

Có lẽ, đây cũng chỉ là "sấm to, mưa nhỏ".