Nikkei: Thị trường fintech Việt Nam sắp trải qua cuộc "tắm máu" thảm khốc

Sự khốc liệt nhìn từ một thương vụ sáp nhập

Tuần trước, VIMO và mPOS cho biết họ sẽ hợp nhất các hoạt động của mình và đổi tên thành NextPay. Với cái bắt tay này, NextPay sẽ có 1,5 triệu người dùng và 35.000 điểm chấp nhận thanh toán trên 45 thành phố của Việt Nam. Theo ước tính, NextPay sẽ xử lý các giao dịch lên tới 1,5 tỷ USD chỉ riêng trong năm nay.

Đây sẽ là số tiền khổng lồ, chiếm một phần đáng kể thị trường thanh toán kỹ thuật số của Việt Nam. Statista ước tính, tổng giá trị các giao dịch loại này ở Việt Nam ước đạt 8,5 tỷ USD vào năm 2019, tăng 20% so với năm ngoái.

Thương vụ sáp nhập này không phải là điều quá bất ngờ. Cả hai công ty khởi nghiệp trong lĩnh vực thanh toán kỹ thuật số này đều có trụ sở tại Hà Nội và được thành lập năm 2014 bởi công ty ươm mầm NextTech. Tuy nhiên, bước đi này vẫn gây nhiều chú ý cho thị trường fintech rất phân mảnh nhưng lại đang bùng nổ ở Việt Nam.

Tính đến tháng 2/2019, có 29 công ty được cấp phép dịch vụ trung gian thanh toán phi ngân hàng với khoảng 20 trong số đó cung cấp các dịch vụ ví điện tử. Hơn 40 ngân hàng cũng đã cung cấp dịch vụ thanh toán di động ở Việt Nam.

Marc Einstein, chuyên gia phân tích trưởng của ITR tại Nhật Bản, nhận định các công ty Đông Nam Á đang tìm cách "cưỡi sóng", vốn được tạo ra bởi thành công của gã khổng lồ trong lĩnh vực thanh toán trực tuyến Alipay - một phần của Alibaba và WeChat Pay thuộc Tencent Holdings.

Cuộc chiến sống còn   

"Đó thực sự là một cơn sốt vàng lớn", Einstein cho biết và khẳng định, cuối cùng, sẽ chỉ còn một vài cái tên có thể chiến thắng ở một quốc gia như Việt Nam. "Đó sẽ là một cuộc tắm máu. Sẽ chỉ còn một hoặc hai cái tên có thể sống sót đến cuối cùng".

Nguyen Hoa Binh, nhà sáng lập của VIMO và mPOS, trở thành chủ tịch của NextPay sau vụ sáp nhập. Nguyen tin rằng công ty sẽ phát triển hơn nữa. Hiện tại, nó đang trong quá trình kết thúc vòng gọi vốn B với số tiền 30 triệu USD và đặt mục tiêu phát triển tại thị trường trong nước và mở rộng ra thị trường nước ngoài. Kế hoạch năm tới của nó là Indonesia và Myanmar. Nó cũng hợp tác với công ty cho vay ngang hàng Vaymuon để bắt đầu thử nghiệm dịch vụ cho vay tiêu dùng vào năm nay.

Nguyen cho biết NextPay sẽ mang lại lợi nhuận "hàng triệu" vào năm 2019 dù không cung cấp thêm thông tin. "Chúng tôi nghĩ rằng đây là thời điểm tốt nhất để hợp nhất và gọi vốn nhiều hơn nhằm chiếm lĩnh thị trường Việt Nam trong 3 năm tới cũng như mở rộng sang các thị trường chưa được khai thác ở Nam Á", Nguyen chia sẻ với Nikkei.

Cùng quan điểm với Einstein, Nguyen tin rằng một cuộc tắm máu lớn cũng sẽ diễn ra. "Tôi phải nói rằng trong 2 hoặc 3 năm tới, có tới 70% công ty fintech ở Việt Nam sẽ biến mất khỏi thị trường", Nguyen nhận định.

Huy Pham, giảng viên trường RMIT và là một người theo dõi sát sao thị trường fintech của Việt Nam, cho biết việc sáp nhập sẽ mang lại cho NextPay một số lợi thế trong cuộc đua khốc liệt này. Tuy nhiên, những cái tên khác mà Huy Pham nhắc đến trong cuộc chiến này còn có Momo hay Moca của Grab; Viettel Pay và Zalo Pay.

Theo các nhà phân tích, các công ty thanh toán kỹ thuật số ở Việt Nam thời điểm hiện tại cần tập trung vào việc gọi vốn, tổng hợp cơ sở dữ liệu khách hàng, phát triển mạng lưới cũng như mở rộng hệ sinh thái kỹ thuật số để có thể tồn tại.

Hồi đầu năm, Momo, một ứng dụng thanh toán điện tử khá phổ biến tại Việt Nam, đã nhận được khoản đầu tư 100 triệu USD từ Warburg Pincus của Mỹ. Trước đó, họ cũng gọi vốn được hàng chục triệu USD từ Standard Chartered và Goldman Sachs.

Một đối thủ sừng sỏ trong thị trường khác là Grab của Singapore. Sau khi thôn tính Uber, Grab ký kết hợp tác chiến lược để cung cấp dịch vụ thanh toán kỹ thuật số Moca Việt Nam. Ngoài ra, còn có sự hiện diện của AirPay được chống lưng bởi Sea của Singapore và ZaloPay được chống lưng bởi VNG.

Xã hội không tiền mặt

Sự cạnh tranh mạnh mẽ trong thị trường thanh toán kỹ thuật số tại Việt Nam tiếp tục được thúc đẩy trong bối cảnh Chính phủ đang nỗ lực để phát triển các phương thức thanh toán không dùng tiền mặt. Đây là bước đi quan trọng nhằm san bằng cách biệt trong thanh toán kỹ thuật số ở Việt Nam với các nước trong khu vực như Thái Lan, Malaysia và Trung Quốc.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã chọn ngày 16/6 làm "ngày không tiền mặt quốc gia". Gần đây, Ngân hàng Nhà nước đã công bố kế hoạch loại bỏ giới hạn giao dịch tối đa 20 triệu đồng/ngày với những người dùng ví điện tử. Hiện tại, ví điện tử Việt Nam vẫn đang phải liên kết với tài khoản ngân hàng, dẫn tới việc các ngân hàng cũng đẩy mạnh các sản phẩm thanh toán kỹ thuật số, một phần quan trọng của thị trường.

Tiến sĩ Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng của ngân hàng BIDV, cho biết sự giao thoa giữa các công ty fintech và ngân hàng không chỉ thúc đẩy cạnh tranh mà còn cả sự hợp tác và cộng sinh. "Các ngân hàng và công ty fintech ở Việt Nam đã hợp tác rất tốt bởi họ cố gắng tận dụng thế mạnh của nhau", ông Lực nhấn mạnh.

Việt Nam cũng là quốc gia có nhiều cơ hội để phát triển với xã hội không dùng tiền mặt. Theo số liệu gần đây, 59% người Việt Nam có tài khoản ngân hàng.

Mặt khác, các công ty viễn thông cũng đã được "bật đèn xanh" cho việc thử nghiệm các dịch vụ thanh toán điện tử, động thái giúp đưa thanh toán điện tử về tới những vùng nông thôn.

"Việt Nam có nhiều hệ thống thanh toán và ví điện tử khác nhau và chỉ số ít có thể tồn tại. Người có thể tồn tại là người có khả năng xây dựng một hệ sinh thái phù hợp. Các công ty viễn thông có thể là nhân tố thay đổi cuộc chơi ở đây vì họ có cơ sở hạ tầng rộng khắp", Binh Nguyen, giảng viên trường RMIT, nhận định.