Các quan chức Mỹ nắm được thông tin cho biết Tổng thống Trump đã rất giận dữ vì lá thư từ chức của ông Mattis cũng như việc nó gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới chính sách đối ngoại của Nhà Trắng.
Tuần trước, ông Mattis đột ngột tuyên bố từ chức vào ngày 28/2 sau khi không thể tìm được tiếng nói chung với Tổng thống Trump về các chính sách đối ngoại của ông ấy, bao gồm quyết định bất ngờ rút toàn bộ quân đội khỏi Syria và bắt đầu lên kế hoạch rút quân tại Afghanistan.
Tức giận trước quyết định này, Tổng thống Trump cho biết Thứ trưởng Quốc phòng Patrick Shanahan sẽ đảm nhận vai trò của ông Mattis vào ngày 1/1, sớm hơn 2 tháng so với dự định. Nguồn tin giấu tên cho biết ông Trump muốn tiến trình chuyển giao diễn ra suôn sẻ, nhanh chóng và cảm thấy việc kéo dài nó hàng tháng là điều không tốt.
Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Dana White cho biết ông Mattis sẽ làm việc với Thứ trưởng Shanahan, người được chỉ định thay thế vị trí ông Mattis để lại, và các lãnh đạo khác của Lầu Năm Góc để đảm bảo cơ quan này vẫn tập trung vào nhiệm vụ bảo vệ nước Mỹ khi quá trình chỉ đạo quốc gia.
Ông Shanahan đang chủ yếu tập trung vào việc cải cách Lầu Năm Góc và các vấn đề khác như thành lập Lực lượng Không gian, một dự án mà Tổng thống Trump đang thúc đẩy mạnh mẽ nhưng lại bị một số người khác trong Lầu Năm Góc chống lại.
Theo một quan chức cấp cao, ông Shanahan có hiểu biết sâu sắc về các hoạt động quân sự và các vấn đề an ninh toàn cầu cũng như kinh nghiệm quản lý kinh doanh trên quy mô lớn, điều cho phép ông giám sát hiệu quả các hoạt động tại Bộ Quốc phòng.
Tuy nhiên, điều đó cũng không giúp Tổng thống Trump tránh được những sự chỉ trích, từ cả đảng Dân chủ và Cộng hòa cũng như các đồng minh quốc tế, về quyết định tại Syria và Afghanistan. Ông Trump cũng không nghe lời khuyên của các cố vấn hàng đầu cũng như các chỉ huy cấp cao của quân đội Mỹ.
Sự ra đi của ông Mattis được cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa coi là nghiêm trọng, làm gia tăng những quan ngại với sự không thể lường trước của Tổng thống Trump cũng như phương pháp tiếp cận đơn độc của Mỹ với an ninh toàn cầu.
Khi tuyên bố từ chức, ông Mattis đã gửi một lá thư thẳng thắn tới Tổng thống Trump, điều khiến sự chia rẽ của hai người gia tăng cũng như ngầm chỉ trích ông Trump vì không coi trọng giá trị của những đồng minh thân cận nhất của Mỹ. Mattis nói tổng thống xứng đáng có một vị Bộ trưởng Quốc phòng phù hợp hơn với những quan điểm của ông ấy.
Trong dòng thông điệp đầu tiên trên mạng xã hội, ông Trump nói về việc ông Mattis nghỉ hưu với những lời lẽ khá ôn tồn. Tuy nhiên, trong dòng thông điệp hôm 22/12, ông Trump gọi vị Bộ trưởng Quốc phòng của mình là "người bị Obama sa thải" đồng thời khẳng định chính ông là người trao cho ông Mattis cơ hội thứ 2.