Ông Lê Hải Trà: Những doanh nghiệp "tỷ đô" sẽ khó có thể xuất hiện nếu không có thị trường chứng khoán

Với sự phát triển của TTCK cùng triển vọng về sức bật của nền kinh tế Việt Nam, hàng loạt doanh nghiệp niêm yết đã và đang triển khai các kế hoạch tăng vốn nhằm đáp ứng nhu cầu vốn kinh doanh và các hoạt động đi kèm. Bên cạnh đó, việc đẩy mạnh thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước cũng hứa hẹn tạo ra sự bùng nổ hơn nữa của thị trường chứng khoán.

Thống kê từ UBCKNN tổng mức huy động vốn thực tế thông qua phát hành cổ phiếu và cổ phần hóa ước trong 6 tháng đầu năm 2021 đã tăng 197% so với cùng kỳ năm ngoái lên mức 26.857 tỷ đồng.

Ngoài ra, theo thông tin từ Sở Giao dịch chứng khoán TP Hồ Chí Minh (HoSE), tính đến hết tháng 8/2021, Việt Nam đã có 37 doanh nghiệp vốn hoá tỷ USD, tăng thêm 9 doanh nghiệp so với thời điểm kết thúc quý 2. Điều này phần nào minh chứng cho việc thị trường chứng khoán đang phát huy vai trò huy động vốn trung và dài hạn cho doanh nghiệp và nền kinh tế.

Thị trường chứng khoán là yếu tố tiên quyết cho sự tồn tại của doanh nghiệp "tỷ đô"

Trong chương trình Talkshow Phố Tài chính được phát sóng trên VTV8, ông Lê Hải Trà - Tổng giám đốc HoSE đã đánh giá sự bùng nổ về mặt thanh khoản trên thị trường chứng khoán thời gian qua thực chất là theo xu hướng chung của toàn thế giới. Thanh khoản bình quân các thị trường thuộc khu vực Châu Á - Thái Bình Dương đều đã tăng từ 50 - 70% trong giai đoạn qua.

Ông Trà cho biết, thống kê thời điểm xảy ra hiện tượng quá tải của giao dịch trên hệ thống sàn HoSE – giá trị giao dịch bình quân đã vượt ngưỡng 16.000 tỷ đồng, tăng 400% so với thời điểm đầu năm 2020 (xấp xỉ 4.000 tỷ đồng/phiên). Sau đó đến thời điểm tháng 6/2021, con số này đã vượt ngưỡng 22.000 tỷ đồng, tương ứng tăng 600% chỉ sau nửa đầu năm với nhiều phiên giao dịch "tỷ đô" kể cả khi thị trường có nhịp điều chỉnh giảm – đây là tốc độ tăng trưởng rất nhanh trong một thời gian ngắn.

Sự gia tăng về thanh khoản nhanh chóng này cũng đã nói lên sự quan tâm của các nhà đầu tư với thị trường chứng khoán. Đặc biệt, yếu tố công nghệ - mặc dù là vật cản và thách thức cho chứng khoán Việt thời gian qua – nhưng đây cũng đồng thời là yếu tố quan trọng thúc đẩy tính thanh khoản chung của thị trường.

Đối với quan điểm những doanh nghiệp "tỷ đô" sẽ khó có thể xuất hiện nếu không có thị trường chứng khoán, vị CEO sàn HoSE hoàn toàn đồng ý. "Nếu không có thị trường chứng khoán, giá trị một doanh nghiệp sẽ chỉ nằm trên sổ sách. Chỉ khi có thị trường thì giá trị sổ sách mới được mang ra trao đổi giữa các nhà đầu tư với nhau. Chính nhà đầu tư sẽ định giá doanh nghiệp theo các chỉ tiêu như mức doanh thu, lợi nhuận, tỷ lệ tăng trưởng, tính toán giá trị của doanh nghiệp gấp bao nhiêu lần lợi nhuận và mức giá sẵn sàng trao đổi" – ông Trà cho biết.

Ngoài ra, ông Lê Hải Trà nhấn mạnh tới một yếu tố khác góp phần tạo nên những giá trị "tỷ đô" hiện nay chính là kỳ vọng của nhà đầu tư về tiềm năng tăng trưởng và khả năng tiếp tục tạo ra lợi nhuận trong tương lai.

Tình trạng pha loãng cổ phiếu là không đáng lo ngại

Mặt trái của việc phát hành cổ phiếu nhằm tăng vốn của các doanh nghiệp là khi nhà đầu tư vội vàng bán tháo cổ phiếu do lo ngại tình trạng pha loãng giá, dẫn đến giá cổ phiếu giảm chục phần trăm (%) chỉ trong thời gian ngắn.

Trước tình trạng như vậy, nhiều ý kiến lo ngại rằng việc 147 doanh nghiệp niêm yết dự kiến tăng quy mô vốn lên gần 102.600 tỷ đồng qua phát hành cổ phiếu trong năm nay, sẽ tạo ra áp lực pha loãng. Ngược lại, giới chuyên môn cho rằng áp lực pha loãng sẽ phụ thuộc vào từng doanh nghiệp. Nếu triển vọng dài hạn về kinh doanh tốt thì dòng tiền lớn sẽ sẵn sàng hấp thụ hết lượng cổ phiếu mới. Và đây cũng có thể là cơ hội tốt để gia tăng sở hữu cổ phiếu đối với nhà đầu tư với mức giá hợp lý.

Trả lời cho những băn khoăn này, Vị Giám đốc của sàn HoSE cho rằng không nên quá dè chừng yếu tố pha loãng giá, bởi lẽ khẩu vị đầu tư khác nhau sẽ dẫn tới những sự lựa chọn khác nhau trong giới đầu tư

"Hầu như doanh nghiệp sẽ ưu tiên trả cổ tức bằng cổ phiếu thay vì tiền mặt để tái đầu tư. Nhiều doanh nghiệp nổi tiếng trên thế giới duy trì chính sách này trong một thời gian dài như "ông lớn" Microsoft, hay đế chế của nhà đầu tư huyền thoại Warren Buffet", ông Trà chia sẻ

Thực chất, sẽ có những nhà đầu tư chỉ quan tâm đến các cổ phiếu tăng trưởng, tuy nhiên cũng có người coi cổ tức là một phần trong kế hoạch thu nhập hàng năm. Do đó, bản chất của việc pha loãng giá chỉ là lựa chọn đầu tư khác nhau của các nhà đầu tư trên thị trường.

Vấn đề nâng hạng thị trường và thích nghi với xu thế mới sẽ giúp doanh nghiệp thu hút nguồn vốn đầu tư trung và dài hạn

Số liệu cập nhật, quy mô vốn hóa thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay đã tăng 29,2%, tương ứng 108,7% GDP. Trong 6 tháng qua, thị trường Việt Nam là một trong những thị trường chứng khoán có tốc độ tăng trưởng cao nhất trong khu vực ASEAN. Và lần đầu tiên, Việt Nam đã vượt qua Philippines để đứng ở vị trí thứ 5 về quy mô vốn hóa thị trường, và là quốc gia thứ 4 có tỷ lệ vốn hóa vượt qua 100% GDP. Xét về mục tiêu xa hơn, ông Trà cho rằng mục tiêu Việt Nam có thể hoàn toàn hướng tới khi nhìn đến thị trường Singapore với có tỷ lệ quy mô vốn hóa đạt mức 195% GDP.

Nhằm phát huy hơn nữa vai trò huy động vốn trung và dài hạn cho các doanh nghiệp và nền kinh tế trong thời gian tới của thị trường chứng khoán, ông Lê Hải Trà đã đưa ra ba giải pháp trọng tâm, đóng vai trò quan trọng nhất đối với thị trường Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.

Cụ thể, mục tiêu trước mắt chính là việc nâng hạng để từ thị trường cận biên vào nhóm các thị trường mới nổi theo các tổ chức quốc tế như FTSE Russell hay MSCI. Qua đó, chứng khoán Việt có thể hấp thụ thêm các nguồn vốn đầu tư.

Bên cạnh đó, xu thế tất yếu trong lĩnh vực đầu tư trên thế giới là điều thị trường không thể bỏ qua. Đó là đầu tư vào những vấn đề liên quan đến yếu tố bền vững, các vấn đề môi trường, xã hội hay yếu tố quản trị của doanh nghiệp. Theo ông Trà, các định chế kinh tế cần nắm bắt và dịch chuyển để tạo điều kiện thích ứng với những yêu cầu đặt ra. Doanh nghiệp qua đó mới có thể đón và nắm bắt được những nguồn vốn đầu tư trong tương lai.

"Nội dung thứ ba chính là sự phát triển về các dịch vụ, sản phẩm mới dựa trên các nền tảng về công nghệ hiện đại, điều này sẽ thu hút thêm lượng vốn đầu tư vào thị trường" – ông Trà kết luận.