Dự án Làng Đại học Đà Nẵng (ĐHĐN) được Chính phủ phê duyệt triển khai từ năm 1997 với tổng diện tích khoảng 300ha. Trong đó, có khoảng 110ha thuộc phường Hòa Quý, quận Ngũ Hành Sơn, TP Đà Nẵng và khoảng 190ha thuộc phường Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.
Tuy nhiên, hiện tại dự án trên mới chỉ triển khai 1,02 ha khu tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng đường bao làng đại học. Thế nhưng, việc triển khai mới chỉ dừng lại ở công tác đền bù và tái định cư cho các hộ dân bị giải tỏa trắng để xây dựng khu tái định cư, các hộ ảnh hưởng đường bao vẫn chưa bồi thường thiệt hại và chưa có kế hoạch di dời.
Do quy hoạch dự án "treo" nhiều năm nên hạ tầng kỹ thuật đô thị, hạ tầng kinh tế - xã hội tại khu vực không được đầu tư, nâng cấp. Đường giao thông không thể đầu tư bê tông hóa giao thông nông thôn, chỉ có một tuyến đường bê tông rộng 3 m dài khoảng 1,7 km, còn lại là đường đất.
Dự án Làng Đại học Đà Nẵng được Chính phủ phê duyệt triển khai từ năm 1997 với tổng diện tích khoảng 300ha, gồm 110ha thuộc TP Đà Nẵng và khoảng 190ha thuộc tỉnh Quảng Nam.
Theo báo cáo của tỉnh Quảng Nam, hệ thống điện cũng xuống cấp nghiêm trọng, thường xuyên xảy ra sự cố, nguy cơ xảy ra tai nạn điện rất cao, nhất là trong mùa mưa bão. Dù vậy, địa phương cũng không thể đầu tư cải tạo, nâng cấp. Các công trình văn hoá – thể dục thể thao chưa được đầu tư xây dựng.
Theo tỉnh Quảng Nam, từ năm 1997 đến nay, những người dân ở khu vực này không được thực hiện một số quyền được luật pháp cho phép như lập hộ mới, tách thửa, tặng cho, chuyển nhượng, thừa kế, chuyển mục đích sử dụng đất,... và không được cấp phép xây dựng, cải tạo nhà cửa. Chỉ đến khi Luật Xây dựng năm 2013 có hiệu lực, các hộ dân trong khu vực mới được cấp phép xây dựng có thời hạn trong phạm vi đất thuộc dự án Đại học Đà Nẵng.
Theo kết quả tổng rà soát phối hợp giữa UBND thị xã Điện Bàn và Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an tỉnh Quảng Nam, từ 2009 đến nay, có hơn 500 trường hợp xây dựng trái phép, tổng diện tích đất tại khu vực xây dựng trái phép gần 05 ha.
Đến nay, công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư vẫn là bài toán nan giải khi chi phí thực tế lên gần 4.164 tỷ đồng.
"Mặc dù chính quyền địa phương đã tổ chức nhiều biện pháp xử lý, tuy nhiên, tình hình an ninh trật tự tại khu vực này vẫn diễn biến rất phức tạp, việc mua bán chuyển nhượng đất đai tự phát giữa các hộ dân vẫn diễn ra, chính quyền địa phương không thể kiểm soát được, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tranh chấp, khiếu kiện, nếu không có giải pháp giải quyết kịp thời sẽ tạo điểm nóng, gây mất an ninh - trật tự tại địa phương", báo cáo do ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam ký nêu rõ.
Theo tính toán, để triển khai dự án sẽ có 1.845 hộ dân bị ảnh hưởng. Trong đó, có 1.375 hộ ảnh hưởng đất ở, 30 hộ ảnh hưởng đất tôn giáo và 440 hộ ảnh hưởng đất nông nghiệp. Cùng với đó, số căn nhà thuộc diện giải tỏa trắng gồm 817 căn. Tổng số lô tái định cư dự kiến cần bố trí khoảng 3.155 lô.
Tổng chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư dự kiến khoảng 2.776 tỷ đồng. Dự kiến chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thực tế gần 4.164 tỷ đồng.
"Dự án Đại học Đà Nẵng đến nay đã trải qua 25 năm nhưng vẫn chưa được triển khai đầu tư xây dựng làm ảnh hưởng rất lớn đến đời sống sinh hoạt, các quyền lợi về đất đai, xây dựng nhà cửa của nhân dân. Đồng thời, gây rất nhiều khó khăn cho công tác quản lý nhà nước, nhất là công tác quản lý nhân khẩu, hộ khẩu, an ninh, trật tự xã hội, xây dựng tại địa phương.
Qua kiểm tra, rà soát dự án phần lớn ảnh hưởng đến đất ở và nhà ở của nhân dân (tỷ lệ đất ở bị ảnh hưởng chiếm khoảng 41% tổng diện tích đất dự án) dẫn đến chi phí bồi thường tăng cao và rất khó khăn, phức tạp trong công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư. Như vậy, việc triển khai thực hiện công tác giải phóng mặt bằng dự án cơ bản không khả thi", tỉnh Quảng Nam nêu vấn đề.
Tỉnh Quảng Nam đề xuất nghiên cứu 50ha, phần diện tích còn lại loại ra khỏi ranh giới dự án để lập quy hoạch chỉnh trang, đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật,...
Tuy nhiên, tỉnh Quảng Nam cũng đề xuất khảo sát diện tích khoảng 50 ha có khả năng thuận lợi trong công tác giải phóng mặt bằng với tổng số hộ ảnh hưởng là 222 hộ. Tổng chi phí giải phóng mặt bằng dự kiến khoảng 333,8 tỷ đồng, suất vốn đầu tư xây lắp và thiết bị 482 tỷ đồng với tổng mức đầu tư dự kiến 815,8 tỷ đồng.
UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng, dự án đã kéo dài 25 năm, gây bức xúc trong chính quyền địa phương và nhân dân. Vì vậy, địa phương đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, cùng các Bộ, ngành Trung ương xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu liên quan.
"Trong trường hợp không bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam từ nay đến năm 2025, kính đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, cùng với Bộ Giáo dục và Đào tạo báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho phép điều chỉnh Quy hoạch phân khu (1/2000) để tập trung triển khai thực hiện trên phần diện tích khoảng 50 ha nêu trên, phần diện tích còn lại loại ra khỏi ranh giới dự án để UBND tỉnh Quảng Nam lập quy hoạch chỉnh trang, đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội thiết yếu phục vụ đời sống nhân dân tại khu vực. Đồng thời, hình thành khu đô thị vệ tinh phục vụ Làng Đại học Đà Nẵng", tỉnh Quảng Nam nêu kiến nghị.