Sau 4 năm, tham vọng có 1,1 GW năng lượng tái tạo của doanh nhân Mai Văn Huế giờ ra sao?

Tiến độ thực hiện bị chậm hơn nhiều so kế hoạch

Vào năm 2018, Tổng công ty Tân Hoàn Cầu do ông Mai Văn Huế làm Chủ tịch công bố tham vọng có 1,1 GW năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt thời). Đồng thời, tổng công ty đặt mục tiêu trở thành một trong những doanh nghiệp tư nhân đi đầu trong lĩnh vực năng lượng tái tại Việt Nam với tổng tài sản hơn 1 tỷ USD vào 2025.

Tại thời điểm công bố (2018), tổng công ty đã hoàn thiện được 1 dự án điện gió là Hướng Linh 2 (Quảng Trị), công suất 30 MW, tổng đầu tư 1.400 tỷ đồng, vận hành từ tháng 5/2017. Cùng với đó, đơn vị có 3 dự án thủy điện công suất từ 4,5 – 9 MW tại Quảng Trị đã đi vào vận hành.

Nguồn: Tổng hợp

Trong chiến lược phát triển, doanh nghiệp của ông Mai Văn Huế đầu tư thêm 4 nhà máy điện gió Hướng Linh 1, 3, 4, 5 với công suất 30 MW mỗi nhà máy; điện gió Hướng Hiệp 1, 2, 3 cũng có công suất 30 MW mỗi nhà máy; cụm điện gió Bãi Dinh công suất 180 MW. Với cụm dự án Hướng Linh, doanh nghiệp đặt mục tiêu đưa các nhà máy vào vận hành trong năm 2019 và chậm nhất là tháng 1/2020, cụm dự án Hướng Hiệp dự kiến vào cuối năm 2021, cụm Bãi Dinh đầu năm 2021. Ngoài ra, Tân Hoàn Cầu còn công bố 2 dự án điện gió lớn gồm điện gió Hải Phong công suất 600 MW và điện gió Thạnh Hải 120 MW.

Theo số liệu Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN), đến cuối năm 2021, tổng công suất lắp đặt nguồn điện toàn hệ thống đạt 76.620 MW, trong đó tổng công suất các nguồn điện năng lượng tái tạo (điện gió, điện mặt trời) là 20.670 MW. Như vậy, nếu hoàn thành kế hoạch, công suất của Tân Hoàn Cầu sẽ chiếm 5,3% tổng công suất năng lượng tái tạo, tương đương Xuân Thiện Group và đứng sau Trungnam Group chiếm hơn 7,2%.

Theo tìm hiểu của Người Đồng Hành, dự án Hướng Linh 1 (công suất 30 MW, tổng đầu tư 1.700 tỷ đồng) đã đi vào vận hành trước thời điểm 31/10/2021, được hưởng giá bán ưu đãi toàn phần. Dự án Hướng Linh 3 ( công suất 30 MW, đầu tư 1.118 tỷ đồng) được triển khai hồ sơ từ 2019 và dự kiến đến tháng 12/2020 đấu nối phát điện, song sau nhiều điều chỉnh thì vào tháng 3 năm nay mới được Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị ký quyết định chấp thuận đầu tư. Dự kiến, dự án được hoàn thành và đấu nối vào tháng 9.

Trong khi đó, dự án Hướng Linh 4 đã thuộc về doanh nghiệp khác là SCI Group. Với dự án Hướng Linh 5, Tân Hoàn Cầu nộp hồ sơ đầu tư vào 2020 nhưng cho đến giữa năm 2021 tỉnh Quảng Trị vẫn yêu cầu doanh nghiệp bổ sung thêm, dự kiến, đến cuối năm 2022 có thể phát điện.

Tại cụm điện gió Hướng Hiệp, Hướng Hiệp 1 nhận được quyết định đầu tư từ 2018 và tính đến trước 31/10/2021 chỉ đi vào vận hành 1 phần (4,5 MW trên 30 MW), Hướng Hiệp 2 và 3 kỳ vọng đến cuối 2023 có thể phát điện.

Dự án điện gió Thạnh Hải 120 MW tại Bến Tre (nhà máy điện gió số 5 - Thạnh Hải) vừa khánh thành giai đoạn 1 công suất 30 MW vào đầu tháng 7 năm nay, tổng đầu tư 2.000 tỷ đồng. Giai đoạn 2 công suất 90 MW, tổng đầu tư 4.000 tỷ đồng dự kiến có thể vận hành thương mại từ quý III hoặc IV.

Lỗ lớn 2021

Theo dữ liệu Người Đồng Hành, công ty mẹ Tổng công ty Tân Hoàn Cầu ghi nhận doanh thu 148 tỷ đồng năm 2021 và lỗ 338 tỷ đồng, trong khi năm 2020 bắt đầu có lợi nhuận 12 tỷ sau nhiều năm lỗ. Giai đoan 2017 - 2019, tổng công ty đạt doanh thu từ 234 tỷ đến 575 tỷ đồng, lỗ sau thuế từ 20 tỷ đên 38 tỷ đồng.

Đơn vị: tỷ đồng

Đáng lưu ý, tổng nguồn vốn đơn vị giảm mạnh từ trên 5.500 tỷ đồng giai đoạn 2019-2020 xuống 2.492,6 tỷ đồng tính đến cuối 2021. Vốn chủ ở hữu giảm từ 2.500 tỷ xuống 2.317 tỷ đồng, vốn điều lệ 1.166 tỷ đồng. Nhờ đó, hệ số nợ vay trên vốn chủ sở hữu giảm mạnh từ 120% xuống 0,39%. Công ty vay nợ ngắn hạn không đáng kể và nợ vay dài hạn giảm dần từ trên 3.000 tỷ đồng năm 2019 xuống 942 tỷ năm 2020 và về 0 vào 2021.

Về kết quả kinh doanh của các đơn vị dự án, ngoài trừ Hướng Linh 2 đi vào vận hành từ 2017 có doanh thu và lợi nhuận thì các đơn vị khác chưa phát sinh. Cụ thể, năm 2020, Công ty cổ phần Hướng Linh 2 ghi nhận doanh thu 257 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế 42,2 tỷ đồng. Sang năm 2021, doanh thu đạt 290 tỷ đồng nhưng lỗ ròng 24 tỷ đồng.

Điểm chung của các doanh nghiệp năng lượng tái tạo là vay nợ lớn để tài trợ cho các dự án, tỷ lệ có thể lên đến 80% tổng đầu tư. Do vậy, ngoại trừ công ty mẹ, các doanh nghiệp dự án của tập đoàn đều có tỷ nợ lớn. Như Hướng Linh 2, tại thời điểm cuối năm 2021, công ty này có vốn chủ sở hữu 760 tỷ đồng, tổng nguồn vốn 2.742 tỷ đồng, tỷ lệ nợ vay trên vốn chủ sở hữu ở mức 251%. Với Hướng Nghiệp 1, vốn chủ sở hữu 276 tỷ đồng, tổng nguồn vốn 1.217,6 tỷ đồng, tỷ lệ nợ trên vốn chủ 341%.

Đơn vị: tỷ đồng

Theo như báo cáo thẩm định đầu tư, cả 3 dự án tại cụm điện gió Hướng Hiệp đều có tỷ lệ vay 80% tổng vốn đầu tư, đa phần được tài trợ bởi Ngân hàng Quân đội ( HoSE: MBB ).

Hay Công ty Tân Hoàn Cầu Bến Tre - chủ đầu tư dự án điện gió Thạnh Hải ghi nhận tổng tài sản hơn 3.089 tỷ đồng và vốn chủ sở hữu 1.500 tỷ đồng tính đến cuối năm 2020. Trong năm 2021, doanh nghiệp này phát hành tổng cộng 954 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 12 năm để đầu tư nhà máy điện gió số 5 - Thạnh Hải 3 và 4.

Chính đặc điểm nợ vay lớn, việc các dự án đi vào vận hành trước 31/10/2021 có ý nghĩa lớn trong công cuộc hoàn vốn. Theo Quyết định 39, giá FIT ưu đãi cho điện gió trên biển là 9,8 cent/kWh, tương đương 2.223 đồng và trên bờ là 8,5 cent/kWh khoảng 1.927 đồng. Giá này chưa gồm thuế VAT, được áp dụng cho một phần hoặc toàn bộ nhà máy có ngày vận hành thương mại trước 1/11 và áp dụng trong 20 năm kể từ ngày vận hành thương mại. Sau khi Quyết định này hết hiệu lực, các doanh nghiệp điện gió vẫn đang chờ chính sách mới từ Chính phủ. Theo nhiều chuyên gia, giá mua điện gió có thể không còn được ưu đãi như Quyết định 39.

Như vậy, mặc dù có kế hoạch từ sớm nhưng chậm trễ trong triển khai khiến Tân Hoàn Cầu có nhiều dự án không được hưởng giá FIT ưu đãi, điều này ảnh hưởng khá lớn đến chiến lược đẩy mạnh mảng năng lượng tái tạo của tập đoàn.