Steve Jobs và Bill Gates: Mối quan hệ tình – thù kỳ thú của làng công nghệ

Trong tất cả những câu chuyện kể về mối quan hệ giữa hai tượng đài công nghệ là Bill Gates và Steve Jobs, họ chưa từng đứng chung chiến tuyến. Thế nhưng, nếu nói lúc nào cả hai cũng là kẻ thù thì không hoàn toàn chính xác. Cụ thể, Microsoft từng làm phần mềm cho các thiết bị PC phổ biến của Apple thập niên 70 với tên gọi Apple II. Thời điểm đó, Bill Gates vẫn thường qua xưởng sản xuất của Apple để giám sát tiến độ và chất lượng công việc.

Đầu những năm 80, Jobs di chuyển đến Washington để bán cho Gates phần mềm máy tính Macintosh, với giao diện đồ họa mới lạ. Đây được coi là một sản phẩm mang tính cách mạng của làng công nghệ.

Tuy nhiên, khi ấy Gates tỏ ra không mấy ấn tượng với giao diện phần mềm này. Ông đặc biệt không ưa thái độ kiêu ngạo của Steve Jobs trong quá trình hợp tác. Bill Gates kể lại: “Steve Jobs khi ấy hành xử như thể đang bố thí cho chúng tôi vậy. Rõ ràng đó là một giao dịch mua bán sòng phẳng nhưng anh ta lại ra vẻ như không cần chúng tôi”.

Năm 1983, Bill Gates và Steve Jobs cùng xuất hiện trong một video ngắn, được phát sóng cho toàn thể nhân viên của Apple nhân dịp ra mắt sản phẩm Macintosh (tên gọi khác của Mac). Gates đã ngợi khen không tiếc lời về tính năng ưu việt và sự sáng tạo của sản phẩm này.

Microsoft và Apple từng là đối tác thân thiết trong vài năm đầu cùng hệ máy Macintosh. Khi đó, Bill Gates thậm chí còn đùa rằng số người dùng Mac tại Microsoft còn nhiều hơn chính nhân viên Apple.

Mối quan hệ giữa cả hai trở nên rạn nứt sau khi Microsoft trình làng phiên bản Windows đầu tiên vào năm 1985.

Jobs cho rằng Microsoft đã nhái Macintosh nên ông vô cùng tức giận. Tuy nhiên, Bill Gates không hề quan tâm. Ông tự tin rằng giao diện người dùng đồ họa (GUI) sẽ phổ biến và Apple không phải là người độc quyền sở hữu ý tưởng này.

Bên cạnh đó, Gates biết rằng ý tưởng về GUI được Apple lấy lại từ Xerox PARC, một viện nghiên cứu mà cả hai cùng ngưỡng mộ. Ông điềm nhiên khiêu chiến Jobs: “Steve à, cả hai chúng ta đều biết rằng ý tưởng này được sao chép từ người hàng xóm giàu có Xeror. Tôi đột nhập vào nhà anh ta, định lấy cắp chiếc TV rồi phát hiện ra rằng anh đã hành động trước rồi”.

Quan hệ giữa Jobs và Gates chính thức kết thúc từ đó. “Bill Gates quả là người không biết xấu hổ. Rõ ràng anh ta đã nhái lại ý tưởng của chúng tôi nhưng vẫn nhất quyết không chịu thừa nhận” – Jobs cho biết.

Gates sau đó đáp trả: “Nếu Jobs tin vậy, có lẽ anh ta đang ảo tưởng sức mạnh rồi”.

Steve Jobs không phục. Ông cho rằng Bill Gates quá đề cao việc kinh doanh mà không nghĩ đến những đạo lý cơ bản trên thương trường.

Trong khi đó, Gates cho rằng Jobs là một con người ‘kỳ quặc’, ‘dị thường’.

Tuy bất hòa nhưng Gates vẫn thể hiện sự nể phục về khả năng thiết kế của Jobs. Ông trả lời phỏng vấn: “Anh ta không biết quá nhiều về công nghệ nhưng lại có bản năng tuyệt vời, làm nên những bản thiết kế hiệu quả”.

Năm 1985, Steve Jobs rời khỏi Apple, sáng lập hãng máy tính NeXT. Tuy không còn là ‘địch thủ’ trên thương trường nhưng mối quan hệ giữa ông và Bill Gates vẫn chưa thể cải thiện.

Năm 1996, Jobs xuất hiện trong bộ phim tài liệu mang tên Triumph of the Nerds, ông đã nói xấu Gates và Microsoft, cho rằng họ chỉ làm ra những "sản phẩm hạng 3".

Cũng trong bộ phim đó, Jobs tuyên bố: "Vấn đề duy nhất với Microsoft là họ rất nhạt. Họ thực sự rất nhạt, và tôi nói họ nhạt theo phạm vi rộng chứ không phải nhỏ. Rõ ràng họ không có những ý tưởng độc đáo và không mang nhiều văn hóa vào sản phẩm của mình".

Cuối thập niên 90, Apple tụt dốc không phanh. Khi đó, Gill Amelio, CEO Apple quyết định mua lại NeXT, đưa Jobs trở lại Apple. Chính Gates đã khuyên Amelio từ bỏ ý định này. Ông cho rằng Jobs chỉ là một nhân viên bán hàng, hoàn toàn không biết gì về kỹ thuật.

Đến năm 1997, Jobs trở thành CEO của Apple. Trong buổi phát biểu đầu tiên tại sự kiện Macworld, Jobs tuyên bố nhận khoản đầu tư từ Microsoft để giúp Apple tồn tại. Hình ảnh Bill Gates xuất hiện trên màn hình lớn, được phát thông qua vệ tinh đã khiến khán giả la ó.

Tuy bất hòa nhưng xét đến một số khía cạnh nhất định, Gates vẫn dành cho Jobs sự ngưỡng mộ. Khi Apple ra mắt iTunes, Gates đã gửi một email đến toàn thể nhân viên Microsoft, trong đó có đoạn: “Steve Jobs có thể tập trung vào một số thứ, tìm được giao diện người dùng, và cách quảng bá tuyệt vời để chúng trở thành một ‘cách mạng'".

Khi Apple ra mắt iPod năm 2001, Gates lại gửi một email khác: "Tôi nghĩ mình cần một kế hoạch để chứng minh rằng dù Jobs đã đi trước nhưng chúng ta có thể đi nhanh hơn, bắt kịp và làm tốt hơn".

Jobs đánh giá rất cao năng lực quản lý của Bill Gates. Khi Steve Ballmer thay thế Bill Gates ở vị trí CEO năm 2000. "Họ rõ ràng đã thất bại từ khâu quản lý. Tôi nghĩ rằng sẽ không có gì thay đổi tại Microsoft nếu Ballmer vẫn còn giữ chức CEO".

Ngược lại, Gates nghĩ rằng phần lớn thành công của Apple sau iPhone đều đến từ Jobs chứ không phải từ triết lý "đóng" của Apple. "Cách tiếp cận ‘kín' này khá hiệu quả vì Steve vẫn còn nắm quyền, nhưng không có nghĩa rằng nó sẽ tiếp tục thành công trong tương lai", Gates nói.

Gates cũng không mấy quan tâm hay đánh giá cao iPad.

Dĩ nhiên, Jobs cũng không quan tâm đến hệ sinh thái Windows. "Tất nhiên, mô hình phân mảnh của anh ta (Microsoft) có hiệu quả, nhưng nó chưa hội tụ đủ các yếu tố để tạo ra những sản phẩm thực sự tuyệt vời" – ông cho biết.

Jobs thậm chí còn không hề thương xót khi Gates rời Microsoft vào năm 2006 để tập trung vào tổ chức từ thiện của mình. "Về cơ bản, Bill không có bất cứ tưởng tượng và chưa bao giờ phát minh ra một thứ gì hết, đó là lý do vì sao tôi nghĩ anh ấy sẽ thấy thoải mái hơn khi làm từ thiện" – Jobs thẳng thắn chia sẻ.

Liên tục ‘đả kích’ nhau trên thương trường nhưng thực tế, Steve Jobs và Bill Gates vẫn dành cho nhau sự tôn trọng. Khi cùng xuất hiện trong một hội nghị vào năm 2007, Gates nói rằng: "Tôi phải đánh đổi rất nhiều để có được ‘mùi vị' của Jobs".

Trong khi đó, Jobs nói rằng: "Tôi ngưỡng mộ anh ấy vì công ty mà anh ấy xây dựng – nó rất ấn tượng – và tôi rất thích làm việc với anh ấy. Anh ấy thông minh và rất hài hước".

Sau khi Jobs qua đời, Gates chia sẻ: "Chúng tôi đã từng làm việc cùng nhau, có những lúc hỗ trợ nhau, nhưng cũng có đôi khi trở thành đối thủ. Tuy nhiên, tôi khẳng định, không có lời nói nào của anh ấy khiến tôi khó chịu”.

Không thể phủ nhận rằng dù cho mối quan hệ giữa họ là gì thì cả hai đều đã tạo ra những huyền thoại: Jobs xây dựng và giúp Apple trở thành công ty giá trị nhất thế giới. Trong khi đó, Gates nhiều lần được vinh danh người đàn ông giàu nhất thế giới, còn Microsoft mà ông tạo ra vẫn là một trong những tập đoàn công nghệ lớn nhất toàn cầu