Tại các vùng trồng thanh long lớn nhất Bình Thuận là 2 huyện Hàm Thuận Bắc và Hàm Thuận Nam, đi đâu cũng thấy cảnh tượng nông dân mang thanh long đi đổ bỏ. Thanh long đổ bỏ chất đống trên các lề đường, trong các bãi rác bốc mùi nồng nặc. Tình trạng này cũng diễn ra ở một số địa phương chuyên canh cây thanh long như: Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Tiền Giang…
Tỉnh Bình Thuận hiện là địa phương cung cấp thanh long cho tiêu dùng nội địa và xuất khẩu lớn nhất cả nước với diện tích hơn 27.000 ha, sản lượng hơn 600.000 tấn/năm. Trong đó, hơn 80% được xuất khẩu qua đường tiểu ngạch sang Trung Quốc.
Được biết, hiện nay các vùng trồng thanh long ở Trung Quốc cũng đang vào mùa thu hoạch rộ. Ngoài ra, nông dân Campuchia cũng trúng mùa thanh long khiến thanh long xuất khẩu của Việt Nam bị dội chợ. Hầu hết chủ vựa đã tạm ngừng thu mua vì hàng hóa tại cửa khẩu gần như đóng băng.
Trung Quốc cũng vào vụ thu hoạch thanh long với sản lượng lớn , giảm nhập nên thanh long Việt Nam bị "dội hàng" giá rẻ như cho. Ảnh nguồn Pháp luật TPHCM.
Tuy nhiên, trong khi giá bán từ người nông dân siêu rẻ như vậy thì giá bán lẻ thanh long tại các chợ và cửa hàng kinh doanh hoa quả trên địa bàn Hà Nội vẫn cao ngất ngưởng, dao động từ 25.000 – 30.000 đồng/kg.
Khảo sát của người viết tại chợ Nhổn cho thấy, thời gian này một lượng lớn thanh long được vận chuyển về chợ, nhưng giá cũng không hạ nhiệt. Giá thanh long ruột trắng xuất buôn cho các thương lái số lượng lớn từ 15.000 – 18.000 đồng/kg loại trọng lượng từ 8 lạng- 1 kg/quả, còn những quả nhỏ nhìn mẫu mã kém ngon hơn giá chỉ từ 10.000 – 12.000 đồng/kg. Còn thanh long ruột đỏ có giá cao hơn giá từ 20 – 22.000 đồng/kg mua buôn với số lượng lớn.
Chị Hoa, kinh doanh hoa quả tại chợ Nhổn cho biết, mùa này là thời điểm chính vụ thu hoạch của nhiều loại trái cây như cam, ổi, xoài, dứa, dưa hấu,… Hàng ngày chị cất buôn thanh long tại chợ rồi mang ra sạp bán lẻ. Chị mua buôn thanh long theo thùng mỗi thùng được đóng gói 20 kg, chị phân hàng ra nhiều loại, những quả to mã đẹp giá bán lẻ từ 25 – 30.000 đồng/kg, còn loại quả nhỏ kém mã hơn có giá từ 15- 17.000 đồng/kg. Mỗi ngày chị bán cũng được trên dưới 1 tạ.
Lý giải về giá thanh long vẫn ở mức cao, các thương lái đầu mối cho rằng do giá cước vận chuyển cao nên làm tăng giá thành. Hơn nữa, dù nguồn cung nhiều, hàng dễ thu mua nhưng lựa được thanh long ngon, ngọt thì giá cũng không hề rẻ.
Không chỉ ở chợ hoặc các điểm bán dạo mà tại các cửa hàng hoa quả lớn ở Hà Nội thời gian gần đây cũng bày bán khá nhiều thanh long. Chị Nguyễn Thị Huệ, chủ cửa hàng hoa quả trên đường Cầu Diễn- Từ Liêm cho biết, do đầu mùa mà giá thanh long năm nay cũng phải chăng nên mỗi ngày cửa hàng của chị, gồm cả bán lẻ và bán hàng online, tiêu thụ trên dưới 2 tạ, giá dao động từ 30- 35.000 đồng/kg. So với mọi năm thì lượng thanh long bán ra cao gấp hơn 2 lần.
Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Đức Chính – Trưởng ban quản lý cho Nhổn cho biết, thời gian gần đây lượng lớn thanh long được vận chuyển về chợ số lượng lớn, theo thống kê hàng ngày có trên dưới 10 ô tô lớn nhỏ được vận chuyển vào chợ, chưa kể số lượng được vận chuyển bằng xe máy, khoảng 3 - 4 tấn thanh long tiêu thụ trong 1 ngày.
Theo Vụ Thị trường châu Á - Thái Bình Dương (Bộ Công Thương), hiện nay diện tích trồng thanh long của Trung Quốc là khoảng 35.555ha, tương đương với diện tích trồng thanh long của Việt Nam.
Quảng Tây là địa phương có diện tích trồng lớn nhất với khoảng 10.666ha, kế đó là các địa phương như Quảng Đông, Quý Châu, Hải Nam, Vân Nam, Phúc Kiến... Diện tích trồng và sản lượng thanh long của Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng trong một vài năm tới.
Trung Quốc bắt đầu thu hoạch thanh long từ tháng 5 - 11 hàng năm, không chênh lệch nhiều so với mùa vụ của Việt Nam. Quảng Tây cũng là một trong số các địa bàn chính tiêu thụ thanh long Việt Nam, bên cạnh các tỉnh Quảng Đông, Vân Nam.
Đó chính là lý do thời gian gần đây thanh long Việt Nam thường xuyên gặp khó về đầu ra. Thời điểm hiện tại, giá bán buôn thanh long trên thị trường Trung Quốc bắt đầu xu hướng chững lại và giảm nhẹ.