Những tiếng chuông cảnh báo chất lượng tăng trưởng của Việt Nam luôn dồn dập, tạo áp lực lớn lên nền kinh tế, theo ý kiến của ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI). Bởi lẽ, năng suất lao động của người Việt vẫn rất thấp, nếu không muốn nói là thấp nhất trong khu vực. Trình độ quản trị doanh nghiệp cũng tương tự.
Khảo sát của VCCI cho biết 50% doanh nghiệp cho biết khó tìm được nhân sự có tình độ cao. "Các doanh nghiệp nước ngoài đã có những cuộc tìm kiến nhọc nhằn", ông Lộc nói.
Mặc dù 60% doanh nghiệp FDI vẫn cho biết họ tiếp tục có ý định mở rộng kinh doanh sang Việt Nam, biểu hiện qua sự dịch chuyển dòng vốn, nhưng nguyên nhân không nằm ở chất lượng lao động. Họ đến Việt Nam bởi thể chế ổn định, quy mô thị trường lớn, còn lao động, đến nay vẫn chỉ được nhớ đến là vì đông và giá rẻ.
Chất lượng lao động chính là sức ép bởi đây là yếu tố để đưa Việt Nam phát triển bền vững trong thời gian tới. Trong đó, cải cách giáo dục đào tạo trở thành yêu cầu quan trọng nhất.
"Không còn thời các trường đại học đào tạo một cách vô tư theo mong muốn của mình. Tất cả phải theo yêu cầu thị trường, cần phải thực dụng hơn", ông Lộc nói.
Ông cũng cho rằng giáo dục đào tạo đại học chỉ nên rút ngắn trong 2 năm thay vì 4 năm như hiện tại. Vì "4 – 5 năm mới đẻ ra một thế hệ thì sẽ lạc hậu hơn so với thời cuộc", theo ông.
Ý tưởng này không phải là mới đối với giới chuyên gia. GS. Trần Văn Thọ, ĐH Wasada (Nhật Bản) đồng thời là thành viên Tổ tư vấn của Thủ tướng cũng có ý kiến tương tự tại Hội thảo khoa học quốc tế "Chính sách công nghiệp quốc gia của Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035".
"Tôi đề nghị đại học ở Việt Nam cũng chỉ cần 2 năm thôi, 2 năm nhưng đủ và chất lượng tốt từ các bậc học trước đó thì ra là làm việc được ngay", GS. Trần Văn Thọ đề xuất ý kiến.
Ông Jonathan Dunn, Trưởng Đại diện Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) cũng cho rằng việc đào tạo đại học trong 2 năm sẽ giúp cho Việt Nam có một nguồn nhân lực dồi dào đủ sức để đẩy nhanh tốc độ công nghiệp hoá.
"Nếu các bạn trẻ được đào tạo tốt ở cấp 2, cấp 3 rồi thì khi học chỉ cần 2 năm là đủ, không nên bỏ lỡ cơ hội để đón đầu về mặt công nghệ trong công nghiệp", đại diện IMF cho hay.