Thông tư 98/2020: Công ty quản lý quỹ được mua chứng chỉ quỹ của các công ty khác

Ngày 16/11/2020, Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành Thông tư số 98/2020/TT-BTC hướng dẫn hoạt động và quản lý quỹ đầu tư chứng khoán. 

Thông tư số 98/2020/TT-BTC là Thông tư thay thế 06 Thông tư trước đây hướng dẫn hoạt động của các loại hình quỹ, công ty đầu tư chứng khoán.

Một số điểm mới cơ bản của Thông tư số 98/2020/TT-BTC như sau:

Thứ nhất, đồng bộ với Luật Chứng khoán 2019 cho phép công ty quản lý quỹ sử dụng vốn và tài sản của quỹ đầu tư chứng khoán đại chúng để đầu tư vào quỹ đầu tư khác, Thông tư 98/2020/TT-BTC bổ sung loại tài sản đầu tư, quỹ được đầu tư vào chứng chỉ quỹ đại chúng, cổ phiếu công ty đầu tư chứng khoán đại chúng do các công ty quản lý quỹ khác quản lý để đảm bảo tính an toàn, thanh khoản và tránh xung đột lợi ích, đồng thời quy định cụ thể về hạn mức đầu tư áp dụng tương tự như tỷ lệ đầu tư vào các loại chứng khoán nói chung. Điều này được hiểu rằng, các công ty quản lý quỹ được phép mua các chứng chỉ quỹ ETF như Diamond hay VN30 để đa dạng hoá danh mục.

Thứ hai, Thông tư 98/2020/TT-BTC sửa đổi, bổ sung một số quy định về tài sản được phép đầu tư của quỹ mở.

Luật Chứng khoán 2019 quy định hoạt động chào bán chứng khoán gắn với niêm yết, do đó, một số tài sản trong danh mục đầu tư trước đây của quỹ mở không còn phù hợp như cổ phiếu, trái phiếu chuẩn bị niêm yết, đăng ký giao dịch phát hành bởi các tổ chức phát hành hoạt động theo pháp luật Việt Nam. Thông tư đã quy định lại một trong các loại tài sản được phép đầu tư phù hợp với quy định hiện hành bao gồm: cổ phiếu chào bán lần đầu ra công chúng, trái phiếu chào bán ra công chúng. Ngoài ra, Thông tư làm rõ hơn quy định về loại tài sản trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ bởi tổ chức niêm yết có cam kết mua lại của tổ chức phát hành, cụ thể là cam kết mua lại tối thiểu 1 lần trong 12 tháng và mỗi lần cam kết mua lại tối thiểu 30% giá trị đợt phát hành. Việc này tạo điều kiện thuận lợi cho các quỹ mở khi thực hiện đầu tư trong thực tế.

Thứ ba, Thông tư 98/2020/TT-BTC điều chỉnh một số quy định phù hợp với Luật Doanh nghiệp 2020 về hình thức, gia hạn thời gian tổ chức Đại hội nhà đầu tư thường niên, điều chỉnh tỷ lệ tiến hành và thông qua họp Đại hội nhà đầu tư..., cụ thể:

- Thông tư bổ sung quy định cho phép cuộc họp Đại hội nhà đầu tư thường niên có thể gia hạn nhưng không quá 06 tháng kể từ ngày kết thúc năm tài chính và phải thông báo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước. Trước đây không có quy định về việc gia hạn thời gian họp Đại hội nhà đầu tư thường niên.

- Về hình thức tổ chức, Thông tư thống nhất quy định việc họp Đại hội nhà đầu tư thường niên có thể được tổ chức dưới hình thức lấy ý kiến bằng văn bản trong trường hợp Điều lệ có quy định (trừ các nội dung quan trọng không được phép đã quy định rõ). Trước đây không có quy định này đối với quỹ đóng và quỹ thành viên. Việc thống nhất quy định sẽ giúp các quỹ giảm thiểu được chi phí do việc tổ chức đại hội nhà đầu tư tốn kém mà nhà đầu tư lại không tham gia, do đã được gửi báo cáo thường xuyên đầy đủ.

- Về việc họp Đại hội nhà đầu tư, Thông tư quy định các điều kiện về tỷ lệ để tiến hành họp, tỷ lệ thông qua quyết định của Đại hội nhà đầu tư tương tự các quy định liên quan đến việc họp Đại hội đồng cổ đông của công ty cổ phần theo quy định của Luật Doanh nghiệp 2020.

Thứ tư, Thông tư 98/2020/TT-BTC điều chỉnh quy định liên quan đến việc chuyển nhượng của quỹ thành viên.

- Thông tư quy định việc chuyển nhượng một phần hay toàn bộ phần vốn góp của quỹ thành viên phải đảm bảo sau khi chuyển nhượng, quỹ vẫn đáp ứng điều kiện có từ 2 đến 99 thành viên góp vốn và chỉ bao gồm thành viên là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, đồng bộ với quy định tại Luật Chứng khoán 2019, thay đổi so với trước đây quỹ thành viên chỉ có tối đa 30 thành viên góp vốn và chỉ bao gồm thành viên là pháp nhân.

- Thông tư điều chỉnh quy định báo cáo kết quả giao dịch chuyển nhượng của quỹ thành viên làm 02 trường hợp (dưới và từ 5% trở lên vốn điều lệ quỹ) để đơn giản hóa chế độ báo cáo đối với những giao dịch chuyển nhượng với giá trị nhỏ của quỹ.

Thứ năm, Thông tư 98/2020/TT-BTC rút ngắn thời gian áp dụng việc thay đổi mức giá dịch vụ quỹ mở, quỹ ETF, tạo điều kiện cho công ty quản lý quỹ áp dụng linh hoạt hơn các mức giá dịch vụ đối với các quỹ đầu tư do mình quản lý. Thời điểm áp dụng mức giá dịch vụ mới sớm nhất được rút ngắn từ 90 ngày còn 60 ngày kể từ ngày công ty quản lý quỹ công bố về các mức giá dịch vụ mới trên trang thông tin điện tử của công ty.

Thứ sáu, Thông tư 98/2020/TT-BTC sửa đổi hạn mức đầu tư của quỹ bất động sản.

Luật Chứng khoán 2019 quy định ngoài việc đầu tư vào bất động sản, quỹ bất động sản còn được đầu tư chủ yếu vào chứng khoán của các tổ chức kinh doanh bất động sản. Thông tư bổ sung quy định chi tiết về tỷ lệ tối thiểu đầu tư vào bất động sản và chứng khoán của tổ chức phát hành là tổ chức kinh doanh bất động sản là 65% giá trị tài sản ròng của quỹ. Để đảm bảo an toàn trong hoạt động trong trường hợp quỹ chỉ đầu tư vào chứng khoán của tổ chức kinh doanh bất động sản, Thông tư quy định quỹ phải đầu tư vào chứng khoán của ít nhất 03 tổ chức phát hành.

Thứ bảy, Thông tư 98/2020/TT-BTC bổ sung thêm trường hợp nhân viên của ngân hàng giám sát có bằng đại học trở lên chuyên ngành về kế toán, kiểm toán được xét đáp ứng một trong các điều kiện để thực hiện giám sát/quản trị quỹ đầu tư.

Thứ tám, Thông tư 98/2020/TT-BTC điều chỉnh, bổ sung một số quy định về đại lý phân phối.

- Nghị định 155/2020/NĐ-CP quy định đại lý phân phối gửi hồ sơ một lần để đăng ký cấp Giấy chứng nhận phân phối chứng chỉ quỹ đại chúng. Theo đó, Thông tư quy định công ty quản lý quỹ chỉ cần thực hiện chế độ báo cáo khi ký kết hợp đồng với đại lý phân phối, đồng thời đơn giản hóa hồ sơ báo cáo so với quy định trước đây.

- Thông tư cho phép đại lý phân phối khi tổng hợp thông tin nhận biết nhà đầu tư có thể không gặp mặt trực tiếp nhà đầu tư (eKYC). Trường hợp không gặp mặt trực tiếp nhà đầu tư, công ty quản lý quỹ, đại lý phân phối phải đảm bảo có các biện pháp, hình thức, công nghệ để nhận biết, thu thập đầy đủ thông tin và xác minh chính xác nhà đầu tư theo quy định của pháp luật về chứng khoán, pháp luật về phòng chống rửa tiền, pháp luật về giao dịch điện tử, các quy định pháp luật có liên quan về đảm bảo an toàn, bảo mật thông tin nhà đầu tư.

- Thông tư thống nhất quy định về đại lý phân phối của quỹ đóng, quỹ mở, công ty đầu tư chứng khoán đại chúng là các công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ, ngân hàng lưu ký, ngân hàng thương mại, doanh nghiệp bảo hiểm và tổ chức kinh tế khác đã có Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động phân phối chứng chỉ quỹ đại chúng. Quy định trước đây đại lý phân phối của quỹ đóng, công ty đầu tư chứng khoán chỉ bao gồm công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ.

Thứ chín, Thông tư 98/2020/TT-BTC thống nhất một số nội dung chung áp dụng cho tất cả các loại hình quỹ bao gồm: ngân hàng lưu ký, giám sát và hoạt động lưu ký, giám sát tài sản của quỹ; hoạt động của đại lý phân phối, quy định về Điều lệ và bản cáo bạch; chế độ báo cáo, đảm bảo thuận lợi cho các công ty quản lý quỹ, tổ chức cung cấp dịch vụ có liên quan trong thực hiện thủ tục hành chính và chế độ báo cáo theo quy định.

Như vậy, Thông tư 98/2020/TT-BTC đã bổ sung thêm loại tài sản được phép đầu tư vào quỹ, thống nhất một số quy định áp dụng chung cho các loại hình quỹ, điều chỉnh các quy định cho phù hợp với Luật Doanh nghiệp 2020, đồng thời sửa đổi, bổ sung một số quy định nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công ty quản lý quỹ, tổ chức cung cấp dịch vụ có liên quan trong hoạt động quản lý, giám sát quỹ đầu tư chứng khoán, góp phần ảnh hưởng tích cực đến thị trường trong thời gian tới.