Thu hồi đất phải thỏa thuận với dân

Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN-MT) Trần Hồng Hà vừa có báo cáo trả lời kiến nghị cử tri gửi đến kỳ họp thứ 5 Quốc hội (QH) khóa XIV trong đó đáng chú ý là lĩnh vực đất đai.

Bổ sung trường hợp không đấu giá đất

Bộ trưởng Bộ TN-MT Trần Hồng Hà cho biết thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, bộ này đã triển khai các đoàn khảo sát thi hành Luật Đất đai năm 2013 tại các tỉnh: Cần Thơ, Long An, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Hà Nam, Quảng Ninh, Cao Bằng, Bắc Giang. Trên cơ sở đánh giá tình hình thi hành Luật Đất đai và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH), Bộ TN-MT đã xây dựng, trình Chính phủ hồ sơ đề nghị xây dựng dự án Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai năm 2013 (gọi tắt là Luật Đất đai sửa đổi) và đã được Chính phủ thông qua các chính sách trong đề nghị xây dựng dự án luật tại Nghị quyết 138 ngày 31-12-2017.

Các nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung gồm: Quy định rõ thẩm quyền thực hiện các quyền của nhà nước với vai trò là đại diện chủ sở hữu về đất đai và cơ chế phân cấp, ủy quyền cụ thể trong Luật Đất đai; các chế tài xử lý nếu có vi phạm trong thực hiện các quyền này; rà soát, quy định cụ thể về việc phân loại đất nông nghiệp khác, đất phi nông nghiệp khác vào điều 10 của Luật Đất đai để làm cơ sở quy định chế độ quản lý, sử dụng phù hợp; sửa đổi, bổ sung quy định về người sử dụng đất.

Đặc biệt, Bộ TN-MT đề xuất hoàn thiện và bổ sung quy định cụ thể về thu hồi đất, thu hồi đất theo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất để tạo quỹ đất. "Bổ sung một số trường hợp thu hồi đất để phát triển KT-XH vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng như: thu hồi đất để thực hiện dự án khu đô thị mới, khu nhà ở; sử dụng đất của dự án có vốn đầu tư nước ngoài..." - báo cáo của Bộ trưởng Trần Hồng Hà nêu rõ.

Ngoài ra, Bộ TN-MT cũng đề xuất bổ sung quy định đối với các trường hợp thu hồi đất để phát triển KT-XH vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng mà thực hiện giao đất, cho thuê đất không thông qua hình thức đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng, nếu có nhu cầu thì thực hiện theo cơ chế tự thỏa thuận với người sử dụng đất.

Đáng chú ý là sửa đổi, bổ sung vào điều 73 quy định về cơ chế xử lý đối với trường hợp nhà đầu tư không thỏa thuận được với chủ sử dụng đất để nhận chuyển nhượng, thuê, nhận góp vốn quyền sử dụng đất để thực hiện dự án sản xuất, kinh doanh.

Bộ Tài nguyên và Môi trường sửa luật theo hướng quy định mọi trường hợp tranh chấp đất đai đều do TAND giải quyết. Ảnh: TẤN THẠNH

Khắc phục tình trạng tranh chấp, khiếu nại kéo dài

Luật Đất đai sửa đổi cũng đề xuất bổ sung các trường hợp cụ thể để chuyển mục đích sử dụng đất phải xin phép cơ quan nhà nước có thẩm quyền, phải chấp thuận chủ trương chuyển đổi mục đích vào điều 57 và điều 58 của Luật Đất đai. Đồng thời, quy định cụ thể về đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu dự án có sử dụng đất và không phải đấu giá quyền sử dụng đất tại điều 118 của Luật Đất đai. Sửa đổi, bổ sung khoản 2 điều 74 theo hướng bồi thường bằng việc giao đất có cùng mục đích hoặc khác mục đích đất thu hồi nhưng ngang bằng về giá trị bồi thường. Sửa đổi khoản 3, điều 114 Luật Đất đai theo hướng giao thẩm quyền quyết định giá đất cụ thể cho UBND cấp huyện trong trường hợp thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất đối với hộ gia đình, cá nhân và quy định cơ chế để kiểm soát việc tổ chức thực hiện; bổ sung đại diện người có đất thu hồi, đại diện của doanh nghiệp và các bên có liên quan vào thành phần hội đồng định giá đất.

Bộ TN-MT cũng dự kiến sửa đổi luật theo hướng xử lý được việc giải quyết tranh chấp đất đai cho người sử dụng đất nhanh chóng, hiệu quả; khắc phục tình trạng tranh chấp, khiếu nại kéo dài theo hướng quy định mọi trường hợp tranh chấp đất đai đều do TAND giải quyết.

Hoàn thiện cơ chế chính sách quản lý, sử dụng đất nông nghiệp nhằm tạo điều kiện tập trung, tích tụ ruộng đất để phát triển sản xuất nông nghiệp, nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp. Năm 2018, Bộ TN-MT tiếp tục tổ chức khảo sát, đánh giá hiệu quả của từng mô hình; dự kiến tổ chức hội nghị bàn về giải pháp tập trung đất đai phục vụ phát triển nông nghiệp quy mô lớn.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, đến thời điểm này, bộ đã ban hành kế hoạch, thành lập ban soạn thảo, tổ biên tập Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai. Hiện nay, bộ đang tiếp tục tổng hợp vướng mắc, bất cập và đề xuất nội dung sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai của các địa phương để hoàn thiện; đồng thời tổ chức tham vấn các đối tượng chịu tác động của luật theo từng chuyên đề.