Thực hiện nhiều giải pháp để xuất nhập khẩu tiếp tục lập kỷ lục trong năm 2023

Không ít khó khăn trong 2023

Ông Phan Văn Chinh, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, trong năm 2022, bối cảnh kinh tế, chính trị thế giới có nhiều biến động, tác động tiêu cực đến thương mại toàn cầu, khiến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam đối mặt với nhiều khó khăn kể cả từ phía cung và phía cầu. Tuy nhiên, với nỗ lực chung, hoạt động xuất nhập khẩu vẫn đạt kết quả tích cực, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu vượt mốc 730 tỷ USD, tăng 9,1% so với năm 2021. Cán cân thương mại tiếp tục có xuất siêu.

Tuy vậy, theo ông Phan Văn Chinh, những khó khăn của kinh tế thế giới cuối năm 2022 dự báo chưa thể khắc phục ngay và sẽ kéo dài sang đầu năm 2023. Kinh tế toàn cầu tiếp tục gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là tại các nền kinh tế lớn, vốn là các thị trường nhập khẩu hàng đầu trên thế giới. Tăng trưởng kinh tế toàn cầu dự báo giảm từ mức 3,4% năm 2022 xuống còn 2,9% năm 2023. Tăng trưởng của các nền kinh tế phát triển dự báo suy giảm trong năm 2023, từ tăng trưởng 2,7% năm 2022 xuống dự báo còn tăng 1,2% năm 2023; những cú sốc chuỗi cung ứng làm giá nguyên nhiên vật liệu tăng cao, theo đó giá thành sản xuất hàng hoá ở mức cao. Cùng với đó, lạm phát tăng cao, tồn kho cao, ảnh hưởng đến sức cầu nhập khẩu hàng hoá, trong đó ảnh hưởng mạnh nhất là các mặt hàng không thiết yếu, vốn là các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Bên cạnh đó, sụt giảm của nhu cầu thế giới chính là yếu tố khó khăn và thách thức lớn cho xuất khẩu của Việt Nam trong năm 2023. Tăng trưởng xuất khẩu năm 2023 do vậy sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như diễn biến xung đột tại Ukraine, tình hình kiềm chế lạm phát, diễn biến kinh tế ở các thị trường có quy mô nhập khẩu lớn trên thế giới. Về phía cung, tác động từ mở cửa nền kinh tế sau kiểm soát dịch COVID-19 của Trung Quốc có thể làm hàng hoá Việt Nam phải gặp cạnh tranh nhiều hơn tại các thị trường xuất khẩu.

Mặc dù vậy, theo đại diện Cục Xuất nhập khẩu, cũng có nhiều yếu tố tích cực đối với hoạt động xuất nhập khẩu như các hiệp định thương mại tự do (FTA) tiếp tục thực thi lộ trình cắt giảm thuế quan; thu hút đầu tư trong nước và đầu tư nước ngoài tích cực, là động lực tạo thêm năng lực sản xuất mới cho xuất khẩu; các doanh nghiệp Việt Nam tiếp tục phát huy tính chủ động sáng tạo, tìm kiếm thị trường mới, khai thác lợi thế từ các FTA; thị trường Trung Quốc mở cửa sẽ thuận lợi hơn cho xuất khẩu các sản phẩm nông, thuỷ sản cũng như nhập khẩu nguyên phụ liệu phục vụ hoạt động sản xuất.

“Với chỉ tiêu tăng trưởng xuất khẩu 6%, kim ngạch xuất khẩu năm 2023 dự kiến đạt 393 - 394 tỷ USD, tăng thêm khoảng 22 tỷ USD giá trị xuất khẩu hàng hoá so với năm 2022. Đây là mục tiêu đòi hỏi nhiều nỗ lực, sự quan tâm của toàn thể hệ thống chính trị, của các Bộ, ngành, địa phương và nỗ lực của các hiệp hội, cộng đồng doanh nghiệp”, ông Phan Văn Chinh đánh giá.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại hội nghị.

Vượt khó khăn, tiếp tục thiết lập những kỷ lục

Theo Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, để góp phần thực hiện thắng lợi, toàn diện các mục tiêu kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 đã đề ra, toàn ngành sẽ tập trung triển khai đồng bộ, hiệu quả Chương trình hành động của ngành Công Thương thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ ngay từ những ngày đầu năm 2023.

Theo đó, Bộ sẽ xây dựng kịch bản tăng trưởng để tổ chức điều hành hiệu quả; thường xuyên theo dõi, nắm chắc tình hình quốc tế và trong nước để kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, hỗ trợ các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp ngoài nhà nước về mặt bằng sản xuất, tiếp cận vốn, thủ tục hành chính… nhằm tạo điều kiện hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh, khai thác có hiệu quả các hình thức thương mại, đa dạng hoá thị trường, duy trì tốt các chuỗi cung ứng, đẩy mạnh xuất khẩu.

Bộ Công Thương cũng sẽ tiếp tục thực hiện hiệu quả chương trình phục hồi, phát triển kinh tế, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, bám sát tiến độ, tháo gỡ khó khăn để sớm đưa vào vận hành các công trình dự án trọng điểm, có vai trò quan trọng trong lĩnh vực hạ tầng điện, dầu khí, công nghiệp chế biến, chế tạo, khoáng sản... nhằm gia tăng năng lực sản xuất mới, đẩy mạnh tiêu dùng các sản phẩm công nghiệp và tạo chủ động nguồn cung nguyên, nhiên vật liệu phục vụ phát triển sản xuất bền vững trong nước.

Đồng thời, chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng công tác xây dựng thể chế, tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung hoặc tham mưu cho cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện những cơ chế, chính sách không còn phù hợp, bất cập, gây khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh để kịp thời sửa đổi hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền sửa đổi nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, người dân.

Đặc biệt, tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, chú trọng các giải pháp khơi thông các rào cản về vốn, tín dụng, thủ tục hành chính… để nâng cao giá trị gia tăng các ngành chế biến, chế tạo; thúc đẩy triển khai các dự án sản xuất và khai khoáng mới, nhất là các dự án trọng điểm, tạo động lực mới cho tăng trưởng kinh tế. Rà soát, đề xuất cấp có thẩm quyền cho thực hiện thí điểm những chính sách có tính đột phá để khơi thông và giải phóng các nguồn lực, nhất là nguồn xã hội hóa cho đầu tư phát triển công nghiệp.

Bộ Công Thương sẽ tăng cường đàm phán, ký kết các cơ chế hợp tác song phương và đa phương mới với các nước, các khu vực còn tiềm năng, gắn với lợi ích quốc gia - dân tộc; chú trọng phát huy tốt vai trò của hệ thống cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, hỗ trợ các địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp khai thác có hiệu quả các Hiệp định thương mại đã thực thi để mở rộng, đa dạng hóa thị trường, chuỗi cung ứng và mặt hàng xuất nhập khẩu. Đẩy mạnh tạo thuận lợi hoá thương mại; tập trung tháo gỡ "rào cản" kỹ thuật để doanh nghiệp thâm nhập các thị trường mới thị trường lân cận còn tiềm năng; đồng thời, chuyển mạnh sang xuất khẩu chính ngạch gắn với xây dựng thương hiệu để thúc đẩy xuất khẩu bền vững.

Đẩy mạnh sức mua trong nước, thực hiện có hiệu quả các Chương trình xúc tiến thương mại thị trường trong nước, thúc đẩy phân phối hàng hóa qua nền tảng số, thương mại điện tử để mở rộng tiêu dùng nội địa. Chú trọng đầu tư hiện đại hóa hệ thống phân phối ở vùng nông thôn, miền núi để đẩy mạnh đưa hàng Việt về nông thôn; kết hợp chặt chẽ giữa thương mại truyền thống với hiện đại nhằm khai thác hiệu quả thị trường 100 triệu dân trong nước còn nhiều tiềm năng; đồng thời, theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả, thị trường các mặt hàng thiết yếu để điều hành phù hợp, hiệu quả, bảo đảm nguồn cung về điện, xăng dầu cho thị trường trong mọi tình huống.

Cùng đó, đẩy mạnh công tác quản lý thị trường, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, gian lận xuất xứ hàng hóa và nâng cao năng lực phòng vệ thương mại, bảo đảm môi trường sản xuất kinh doanh lành mạnh, bảo vệ sản xuất và lợi ích người tiêu dùng trong nước, phù hợp với các cam kết quốc tế…

Để thực hiện được các nhiệm vụ trọng tâm nêu trên, Bộ Công Thương kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung và ban hành mới những cơ chế, chính sách đủ mạnh, khả thi nhằm hỗ trợ phát triển sản xuất kinh doanh phù hợp với bối cảnh mới. Chỉ đạo tổng kết cơ chế, chính sách về hội nhập kinh tế quốc tế, nhất là việc thực hiện chính sách thu hút đầu tư FDI trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại.

Đồng thời, Chính phủ đẩy nhanh việc xây dựng và phê duyệt các Quy hoạch quốc gia, vùng, tỉnh và quy hoạch ngành quốc gia làm căn cứ để đẩy nhanh thu hút các dự án đầu tư phát triển hạ tầng, sản xuất công nghiệp, thương mại, dịch vụ logicstic, năng lượng, khoáng sản… tạo động lực cho tăng trưởng và việc làm cho xã hội. Đặc biệt, trong thời điểm này là đảm bảo đảm nguồn cung năng lượng phục vụ phát triển sản xuất trong nước. Phê duyệt khung giá bán lẻ điện bình quân làm căn cứ cho việc điều hành giá và huy động các nguồn điện (kể cả việc nhập khẩu điện từ Lào).

Cùng với đó, ban hành Nghị định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban cạnh tranh quốc gia để xử lý các vấn đề tồn đọng và mới phát sinh đảm bảo quyền lợi quốc gia, dân tộc và các doanh nghiệp trong quan hệ thương mại.

Người đứng đầu Bộ Công Thương cũng kiến nghị với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm nâng cao tính độc lập, tự chủ và phát triển sản xuất công nghiệp bền vững, cần có cơ chế, chính sách đủ mạnh, mang tính toàn diện, Bộ Công Thương đang hoàn thiện đề xuất xây dựng Luật phát triển công nghiệp trình Chính phủ, trong đó nội dung cốt lõi là phát triển các ngành công nghiệp có tính chất nền tảng, quan trọng; Bộ Công Thương mong muốn Chính phủ ủng hộ, xem xét thông qua để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong tháng 3/2023...