Thực hư công dụng của quạt điều hòa

Vài năm trước, quạt phun sương tạo nên cơn sốt nhưng sau đó mặt hàng này không còn được ưa chuộng do tạo độ ẩm cao gây hại cho sức khỏe. Gần đây, giới kinh doanh chuyển hướng sang loại quạt điều hòa với nhiều công dụng như khả năng mát như máy lạnh, giảm nhiệt độ phòng đến 15 độ C, tạo ion âm diệt khuẩn, tiết kiệm điện...

Giá trên trời

Các nhà sản xuất đặt tên cho loại quạt này nghe khá hiện đại là máy làm mát không khí, tính năng không thua gì máy lạnh thông thường. Tuy nhiên, theo giới chuyên môn, các sản phẩm này thực chất chỉ là quạt hơi nước được nâng cấp thêm nhiều tính năng mới mà thôi.

Rất nhiều loại quạt điều hòa được bán trên thị trường khiến người tiêu dùng hoa mắt

Theo ghi nhận của phóng viên, loại quạt này đang được bày bán khá nhiều từ cửa hàng nhỏ cho đến siêu thị, trung tâm điện máy và cả các trang thương mại điện tử. Sản phẩm có nhiều thương hiệu, nhiều kích cỡ, công suất khác nhau. Giá bán thấp nhất từ 2-3 triệu đồng/quạt, tầm trung từ 4-6 triệu đồng, thậm chí có loại có giá từ 8 triệu cho đến hơn chục triệu đồng (giá quạt cao hay thấp là do công suất thấp hay cao, khối lượng gió, thương hiệu), tương đương một chiếc máy điều hòa (máy lạnh) tiêu chuẩn.

Các nhà sản xuất đưa ra bảng so sánh giữa quạt điều hòa và máy lạnh để đánh vào tâm lý người tiêu dùng như quạt không làm khô da hay gây các bệnh về đường hô hấp, không tạo ra carbon, tiêu hao điện năng ít… (trong khi máy lạnh đều mắc các lỗi trên).

Nhân viên ở khu bán quạt điều hòa tại một siêu thị ở quận 10, TP HCM giải thích với khách hàng loại quạt này không gây khô da, viêm mũi dị ứng, viêm xoang... cho người sử dụng, còn máy lạnh phải sử dụng không khí từ gas khá nguy hiểm. Quạt còn có các tấm lưới để lọc sạch không khí, tạo ion âm làm mát làm sạch không khí có lợi cho sức khỏe, cân bằng độ ẩm. Ion âm còn khử trùng, hỗ trợ cũng như cải thiện tuần hoàn máu làm cho người sảng khoái, giảm mệt mỏi, buồn nôn, đau đầu. Ngoài ra, ion âm cũng có tác dụng diệt vi khuẩn, khử mùi hôi, kháng nấm mốc. Một số loại quạt có màn tích nước bằng gỗ sồi nguyên chất, trang bị thiết bị chống giật an toàn cho người sử dụng.

Người bán giới thiệu quạt điều hòa hầu hết được nhập khẩu chính hãng từ Hàn Quốc, Thái Lan, Hồng Kông, Đài Loan. Một số hãng trong nước cũng nhập khẩu linh kiện về sản xuất và giới thiệu là máy sử dụng công nghệ Mỹ, châu Âu nên đạt độ bền rất cao. Tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên, phần lớn mặt hàng này được các cơ sở trong nước đặt mua linh kiện từ Trung Quốc về lắp ráp, giá thành cộng lại đôi khi chưa bằng 50% giá bán.

Sử dụng vài lần rồi thanh lý

Ông Lý Minh Tâm ở quận Gò Vấp, TP HCM, cho biết năm ngoái khi vào siêu thị thấy quạt điều hòa thổi gió mát lạnh, lại được nhân viên tư vấn tận tình nên ông không ngại mua về để sử dụng trong nhà. Tuy nhiên, thực tế khi dùng tại nhà lại chẳng thấy lạnh như ở siêu thị mà chỉ mát hơn quạt thông thường một chút.

Nghe bạn bè giải thích, ông Tâm mới hiểu do quạt điều hòa hoạt động trong siêu thị sẽ hút hơi lạnh của máy lạnh và thổi ra sẽ tạo luồng gió mát tập trung hơn khi sử dụng ở điều kiện không khí bình thường.

Tương tự, bà Lê Tuyết Mai ở quận 1 cũng mua một chiếc quạt điều hòa giá gần 6 triệu đồng để ở phòng khách nhưng phải hỗ trợ thêm quạt điện vì quạt điều hòa chỉ thổi một hướng, không mát cả phòng như quảng cáo. Ngoài ra, khi sử dụng quạt bà phải thay nước thường xuyên vì thiết bị này "ngốn" một lượng nước rất lớn. Đến khi nghe một vài người nói loại quạt này tạo ra độ ẩm cao, lâu ngày sẽ ảnh hưởng đến các thiết bị điện tử trong nhà, chưa kể nấm mốc nên bà không dám xài nữa mà đem cho người khác.

Nhiều nhà hàng, quán cà phê cũng mua quạt điều hòa công suất lớn giá hàng chục triệu đồng để phục vụ thực khách nhưng chỉ được một thời gian phải đem vào kho hoặc thanh lý với giá rẻ vì sử dụng khá bất tiện, chiếm nhiều diện tích và gió thổi không đủ mát như quảng cáo.

Kỹ sư Nguyễn Hữu Thoại, phụ trách bảo hành sửa chữa tại một siêu thị điện máy ở TP HCM, khẳng định loại quạt này công dụng làm mát chẳng hơn quạt điện thông thường là bao. Nguyên lý hoạt động của quạt điều hòa khá đơn giản, gồm: mô-tơ bơm nước lên ngấm vào tấm lưới, quạt hút hơi ẩm này thổi ra ngoài và vài thứ linh kiện đơn giản khác như mạch điều khiển.

Còn theo kỹ sư Tống Kim Ty, nguyên Phó Giám đốc Trung tâm Dân sinh, loại quạt này thực chất chỉ làm giảm nhiệt vài ba độ so với bình thường, không thể giảm tới 15 độ C như quảng cáo được. Sử dụng loại quạt này, người tiêu dùng phải thường xuyên thay các màng thấm nước vì dễ bị ẩm mốc, vi khuẩn rất nhiều - là nguồn lây bệnh.

Về công dụng tạo ion xử lý mùi, diệt khuẩn, kỹ sư Tống Kim Ty phủ nhận vì để tạo ra lượng ion âm đủ lớn phải cần loại máy chuyên dùng, trong khi những loại quạt này sử dụng điện áp thấp nên số lượng ion tạo ra rất nhỏ, không hiệu quả.