Theo văn bản, bảo lãnh giao dịch nhà ở trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai là việc bên thứ ba (bên bảo lãnh) cam kết với người mua nhà ở hình thành trong tương lai sẽ thực hiện thay nghĩa vụ của chủ đầu tư đối với người mua nhà ở nếu đến thời hạn mà chủ đầu tư không thực hiện, hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ quy định trong hợp đồng mua bán nhà ở đã ký giữa các bên.
TP.HCM kiến nghị khẩn với Ngân hàng Nhà nước liên quan đến bảo lãnh giao dịch nhà ở trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai.
Việc thực hiện trên được quy định tại khoản 2 Điều 26 Luật nhà ở là "Ký quỹ để thực hiện dự án theo quy định của pháp luật về đầu tư; đóng tiền bảo lãnh giao dịch nhà ở theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản; bảo đảm năng lực tài chính để thực hiện dự án theo quy định của pháp luật".
Tại Điều 56 Luật Kinh doanh bất động sản quy định chủ đầu tư dự án bất động sản (BĐS) trước khi bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai phải được ngân hàng thương mại có đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nghĩa vụ tài chính của chủ đầu tư đối với khách hàng khi chủ đầu tư không bàn giao nhà ở theo đúng tiến độ đã cam kết với khách hàng...
Trường hợp chủ đầu tư không thực hiện bàn giao nhà ở theo tiến độ đã cam kết và bên mua, bên thuê mua có yêu cầu thì bên bảo lãnh có trách nhiệm hoàn lại số tiền ứng trước và các khoản tiền khác cho khách hàng theo hợp đồng mua bán, thuê mua nhà ở và hợp đồng bảo lãnh đã ký kết... Quy định trên nhằm bảo vệ quyền lợi người dân khi mua nhà ở hình thành trong tương lai, tạo tâm lý an tâm và kích thích người dân mua nhà, tạo thanh khoản cao, góp phần phát triển thị trường BĐS .
Theo số liệu báo cáo của NHNN Việt Nam cho Bộ Xây dựng liên quan đến dư nợ tín dụng đối với hoạt động kinh doanh BĐS, chưa có số liệu về bảo lãnh giao dịch nhà ở và bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai, không có số liệu về đóng tiền bảo lãnh giao dịch nhà ở và bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai.
Theo quy định tại Thông tư số 07/2015 và Thông tư số 13/2017 của Thống đốc NHNN Việt Nam, việc bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai thuộc chức năng, nhiệm vụ của các Ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, NHNN Việt Nam Chi nhánh TP.HCM không có thông tin để báo cáo số liệu về tình hình thực hiện "đóng tiền bảo lãnh giao dịch nhà ở" do không thuộc chức năng, thẩm quyền.
Để có cơ sở dữ liệu phục vụ công tác quản lý và báo cáo về tình hình thực hiện "đóng tiền bảo lãnh giao dịch nhà ở và bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai", đánh giá tình hình thị trường BĐS và việc tuân thủ quy định pháp luật của các chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại, cũng như hạn chế rủi ro cho người mua nhà.
Do đó, UBND TP.HCM kiến nghị Thống đốc NHNN Việt Nam nghiên cứu, xem xét sửa đổi, bổ sung quy định tại Thông tư số 07/2015 và Thông tư số 13/2017 của Thống đốc NHNN Việt Nam như sau:
Một là, về chế độ báo cáo: Định kỳ hàng tháng, quý, năm hoặc đột suất theo yêu cầu của cơ quan nhà nước, các Ngân hàng thương mại đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nhà ở hình thành trong tương lai báo cáo số liệu của các chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại thực hiện bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai và đóng tiền bảo lãnh giao dịch nhà ở theo quy định của Luật nhà ở và Luật kinh doanh bất động sản cho NHNN Chi nhánh tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các Chi nhánh NHNN có trách nhiệm tổng hợp báo cáo số liệu cho NHNN Việt Nam và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương theo định kỳ hoặc đột xuất.
Hai là, về xử phạt vi phạm hành chính: Các Ngân hàng thương mại không nghiêm túc thực hiện chế độ báo cáo nêu trên hoặc đủ điều kiện bảo lãnh mà không thực hiện bảo lãnh sẽ bị xử lý theo quy định pháp luật về ngân hàng.
Trong thời gian chờ sửa đổi, bổ sung quy định, NHNN Việt Nam có Công văn chỉ đạo các Ngân hàng thương mại đủ năng lực thực hiện bảo lãnh nhà ở hình thành trong tương lai báo cáo số liệu của các chủ đầu tư dự án xây dựng nhà ở thương mại thực hiện bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai và đóng tiền bảo lãnh giao dịch nhà ở theo quy định của Luật nhà ở và Luật kinh doanh BĐS cho NHNN Chi nhánh tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để theo dõi.