Thời gian qua, cấp ủy, chính quyền các cấp có nhiều nỗ lực, tập trung thực hiện Chỉ thị 23-CT/TU của Thành ủy Tp.HCM nhằm nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về trật tự xây dựng (viết tắt là Chỉ thị 23) và đạt được kết quả đáng ghi nhận. So sánh số liệu vi phạm trật tự xây dựng 6 tháng đầu năm 2019 và 4 tháng đầu năm 2020 tại Tp.HCM thì tỷ lệ vi phạm giảm hơn 77%.
Trong đó, các quận huyện thực hiện biện pháp mở nhật ký giám sát công trình. Các công chức xã phải lập sổ nhật ký cập nhật tình hình trên địa bàn, ghi rõ có hay không có công trình trái phép cùng biện pháp xử lý.
Cụ thể, huyện Hóc Môn tiếp tục có những động thái quyết liệt, với cách làm chủ động, sáng tạo nhằm thực hiện hiệu quả Chỉ thị 23. Cụ thể, UBND huyện ban hành 5 quy trình nội bộ về quản lý đất đai, xây dựng trên địa bàn. Đó là theo dõi, quản lý tình tình xây dựng, đất đai (quy trình 1); kiểm tra, phát hiện, lập biên bản và xử lý vi phạm về đất đai, xây dựng (quy trình 2); ban hành quyết định cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm và tổ chức cưỡng chế công trình vi phạm (quy trình 3); kiểm tra định kỳ việc chấp hành các quy trình (quy trình 4) và xử lý trách nhiệm các cá nhân không chấp hành đầy đủ các quy trình liên quan (quy trình 5).
Trong đó, ở quy trình 1, công chức xã phải lập sổ nhật ký cập nhật tình hình trên địa bàn, ghi rõ có hay không có công trình trái phép cùng biện pháp xử lý. Cuối mỗi ngày, nhật ký được trình cho lãnh đạo xã (thị trấn) theo dõi, chỉ đạo; cung cấp định kỳ cho Đội Quản lý trật tự đô thị (TTĐT) huyện. Đặc biệt, khi có công trình trái phép thì phải “mở hồ sơ riêng”.
Quy trình này cũng đề cập chi tiết trách nhiệm của chủ tịch và phó chủ tịch UBND xã - thị trấn phụ trách lĩnh vực trong việc theo dõi nhật ký, báo cáo cấp trên và hướng dẫn, yêu cầu cấp dưới thực hiện đầy đủ nhiệm vụ. Cùng với đó là trách nhiệm theo dõi, kiểm tra nhật ký của công chức TTĐT huyện phụ trách địa bàn (kiểm tra ngẫu nhiên, chụp ảnh, quay phim công trình vi phạm…), của đội trưởng đội quản lý TTĐT và trưởng phòng QLĐT.
Theo bộ quy trình này, nếu có một công trình xây dựng trái phép thì tất cả các cán bộ, công chức có trách nhiệm từ cấp xã đến cấp huyện, thậm chí mặt trận, đoàn thể và bí thư chi bộ khu phố - ấp đều được thông tin, qua hoạt động ghi, theo dõi và kiểm tra sổ nhật ký.
Tp.HCM còn cương quyết xử lý tình trạng xây nhà trái phép bằng cách tạm đình chỉ “nóng” lãnh đạo phòng ban, đơn vị. Nếu cán bộ, công chức có liên quan không thực hiện đầy đủ chức trách, nhiệm vụ như: chậm phát hiện vi phạm, chậm lập biên bản vi phạm hay chậm tham mưu ban hành quyết định xử phạt/cưỡng chế thì sẽ bị nhắc nhở, khiển trách, buộc thôi việc hoặc cách chức (đối với cán bộ lãnh đạo).
Cũng liên quan đến trách nhiệm và xử lý trách nhiệm cán bộ, công chức, ngay khi triển khai thực hiện Chỉ thị 23, quận Thủ Đức yêu cầu bí thư đảng ủy, chủ tịch UBND 12 phường ký cam kết với bí thư quận ủy, chủ tịch UBND quận và phải chịu trách nhiệm nếu để xảy ra tình trạng vi phạm xây dựng, đất đai mà không xử lý kịp thời.
Song song đó, quận rà soát, xử lý cán bộ có khuyết điểm, vi phạm trong thực hiện chức trách công vụ để điều chuyển, thay thế và có phường đã thay thế hầu hết cán bộ chủ chốt. Cụ thể, tại phường Tam Phú, bí thư đảng ủy, chủ tịch UBND phường, phó chủ tịch UBND phường phụ trách lĩnh vực đô thị đều được thay thế. Tại phường Linh Đông thì thay thế phó bí thư thường trực đảng ủy, chủ tịch UBND phường, phó chủ tịch UBND phường phụ trách lĩnh vực đô thị. Tại phường Hiệp Bình Chánh, thay thế bí thư đảng ủy phường, chấp thuận cho phó bí thư thường trực đảng ủy phường về hưu trước tuổi, thay chủ tịch UBND phường và các phó chủ tịch UBND phường.
Chủ tịch UBND huyện Hóc Môn Dương Hồng Thắng kỳ vọng, biện pháp mới này sẽ giúp tiếp tục nâng cao trách nhiệm trong quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn, nhất là ở các xã Xuân Thới Thượng, Đông Thạnh, Tân Hiệp… khá phức tạp, do địa bàn rộng, đông dân cư, mức độ đô thị hóa cao.
Được biết, huyện Hóc Môn xử lý 533 công trình tồn đọng từ năm 2016 đến năm 2019, đạt 90,65%. Ngoài ra, tỷ lệ công trình vi phạm được phát hiện ngay từ đầu đạt 90%.
Tại xã Vĩnh Lộc A (huyện Bình Chánh), từ ngày 20/5 đến nay, xã cưỡng chế, tháo dỡ trên 330 móng gạch, 40 móng bê tông, khoảng 100 nhà quây tôn, 9 tuyến đường trong các khu phân lô trái phép, 8 nhà hoàn thiện. Việc cưỡng chế công trình vi phạm vẫn đang được thực hiện quyết liệt.