Người vay mua xây nhà, mua nhà ở xã hội khó tiếp cận Quỹ phát triển nhà ở bởi hạn mức vay quá thấp
Tại buổi làm việc nhằm giám sát việc thực hiện Luật nhà ở trên địa bàn TP.HCM giai đoạn 2016 – 2021 của Đoàn đại biểu Quốc hội TP.HCM diễn ra mới đây, nhiều đại biểu đã chỉ ra những bất cập trong quá trình cho vay của chương trình nhà ở xã hội tại ngân hàng.
Hạn mức vay quá thấp
Ông Văn Sổn – Phó Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội TP.HCM cho biết, tổng doanh số của chương trình cho vay nhà ở xã hội hiện đạt hơn 146 tỉ đồng, với 305 lượt khách hàng vay vốn. Trong đó, cho vay xây mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở đạt hơn 28 tỉ đồng, với 55 khách hàng, cho vay để mua, thuê mua nhà ở xã hội đạt hơn 117 tỉ đồng, với 250 khách hàng.
Đáng chú ý hiện nay, hạn mức vay cho xây mới, sửa chữa nhà ở chỉ nằm ở mức tối đa 500 triệu đồng của Quỹ phát triển nhà ở TP.HCM hiện tại đang bộc lộ nhiều bất cập, gây ra nhiều vướng mắc cho người dân trong quá trình thế chấp tài sản vay vốn. Nhiều người phải tìm hướng vay khác.
Ông Bùi Văn Sổn bày tỏ quan ngại bởi nếu người dân phải thế chấp giấy tờ đất, mà vay được có 500 triệu thì nhiều người không muốn vay, do đó họ thường lựa chọn tiếp cận vay từ các ngân hàng thương mại.
Trong khi đó, đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết cũng chia sẻ hiện nay 1 căn nhà ở TP cũng hơn 1 tỉ đồng, với mức vay thấp rất khó để người dân có thể tìm nguồn bù vào khoản đó.
Được biết, Quỹ Phát triển nhà ở TP.HCM là tổ chức tài chính được thành lập theo Quyết định số 3823/QĐ-UB ngày 04/08/2004 và Quyết định số 3480/QĐ-UBND ngày 12/07/2011 về bổ sung Quyết định số 3823/QĐ-UB ngày 04 /08/2004 về thành lập Quỹ Phát triển nhà ở TP.HCM của Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh. Tổ chức và hoạt động theo Quyết định 128/2005/QĐ-UBND ngày 26/07/2005 của UBND TP.HCM.
Quỹ có vốn điều lệ ban đầu là 1.000 tỷ đồng, hoạt động theo nguyên tắc hoàn vốn, bù đắp chi phí phát sinh trong quá trình hoạt động và không vì mục tiêu lợi nhuận. Đây là đơn vị thực hiện các chính sách hỗ trợ về tài chính cho các đối tượng có thu nhập thấp và các nhà đầu tư trong lĩnh vực nhà ở theo quy định của Ủy ban nhân dân thành phố.
Liên tục "cạn vốn"
Tính đến cuối năm 2021, tổng vốn điều lệ ngân sách cấp là hơn 1.600 tỉ đồng. Tính đến cuối năm 2021, tổng số vốn điều lệ ngân sách cấp đã được Quỹ Phát triển nhà ở TP.HCM sử dụng vào các mặt hoạt động là hơn 1.749 tỉ đồng. Như vậy, đến cuối năm 2021, vốn điều lệ ngân sách cấp cho Quỹ Phát triển nhà ở TP.HCM còn thiếu là hơn 143 tỉ đồng.
Quỹ phát triển nhà ở liên tục cạn vốn trong các năm qua
Tháng 2.2022, UBND TP.HCM ban hành Quyết định về giao kế hoạch đầu tư công năm 2022 nguồn ngân sách địa phương. Cụ thể, phê duyệt vốn điều lệ bổ sung cho các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách là gần 800 tỉ đồng, trong đó Quỹ Phát triển nhà ở TP.HCM được phân bổ 274 tỉ đồng.
Bên cạnh đó, hiện Quỹ này cũng đang thực hiện 2 dự án nhà ở xã hội, song nhiều năm qua vẫn "ách tắc" bởi khó khăn nguồn vốn.
Thứ nhất là dự án nhà ở xã hội tại số 35 Hồ Học Lãm quận Bình Tân được triển khai năm 2011 gồm 6 block chung cư cao 15 tầng, với 718 căn hộ. Tổng mức đầu tư 608 tỉ đồng. Dự kiến dự án sẽ hoàn thành vào tháng 11.2012 nhưng sau đó do khó khăn về vốn, dự án chậm tiến độ, đến cuối năm 2019 mới hoàn thành.
Đến nay, những người mua nhà tại dự án vẫn chưa được cấp sổ đỏ. Do dự án liên tục dời thời gian hoàn thành và chưa có sổ đỏ nên những người mua nhà ở xã hội tại đây khiếu nại, khiếu kiện và cầu cứu khắp nơi.
Thứ hai là dự án khu nhà ở tại phường Hiệp Thành, quận 12. Dự án này được xây dựng hơn 11 ha, gồm 22 khối nhà cao 12 tầng, với 2.240 căn hộ và 45 căn nhà liên kề. Tổng mức đầu tư khoảng 2.200 tỉ đồng. Dự án đã thi công xong phần hạ tầng, cây xanh, chiếu sáng, công trình công cộng, cấp thoát nước, trạm điện thì dừng lại.
Tháng 12.2021, UBND TP.HCM đã quyết định thực hiện dự án trên theo phương thức đấu thầu chọn nhà đầu tư để tiếp tục xây dựng dự án nhà ở xã hội phục vụ công nhân.
Đầu năm 2021, Quỹ Phát triển nhà ở TP.HCM (HOF) có công văn đề nghị UBND TP.HCM tháo gỡ khó khăn trong hoạt động cấp vốn cho người thu thập thấp vay mua nhà.