Từ trả tiền taxi tới công đức cho nhà chùa, Ant Financial của Jack Ma đang phủ bóng khắp Trung Quốc nhưng có nguy cơ đi vào vết xe đổ của Facebook

Với hơn 520 triệu người dùng chủ yếu ở Trung Quốc đại lục, Alipay, nền tảng thanh toán trực tuyến Ant Financial Services Group được điều hành bởi gã khổng lồ trong ngành thương mại điện tử - Alibaba Group Holding đang xử lý hơn 200 triệu giao dịch mỗi ngày, từ các giao dịch mua hàng thông thường như hàng tạp hóa và vé taxi đến các hình thức thanh toán ít rõ ràng hơn như công đức cho chùa chiền. Sau hơn một thập kỷ, nó đã trở thành một trong những công ty thanh toán trực tuyến lớn nhất trên thế giới với người dùng và khối lượng giao dịch khổng lồ.

Tuy nhiên, điều này cũng mang lại những lo ngại rằng bàn tay nặng nề của nhà nước sẽ càng mở rộng hơn nữa khi Chính Phủ đề ra những quy định tài chính mới có khả năng thu thập dữ liệu từ Alibaba và đối thủ Tencent Holdings trên tập khách hàng của 2 công ty này.

Ông lớn trong ngành dịch vụ thanh toán trực tuyến

Thành lập năm 20004, Alipay cung cấp dịch vụ ký quỹ, hoạt động như một công cụ chuyển tiền và một người bảo lãnh cho các giao dịch trực tuyến. Alipay thống trị thị trường thanh toán trực tuyến của Trung Quốc với ba tính năng quan trọng: tốc độ nhanh, chi phí thấp và độ bảo mật cao. Một khía cạnh khác của tính phổ biến của Alipay là mức độ tiện lợi cao.

Ví dụ, một khách truy cập vào trang web của ngôi đền lịch sử Jingci ở Hàng Châu sẽ không còn cần phải mang theo tiền xu để quyên góp hoặc chi trả cho các dịch vụ tại đây. Thay vào đó, du khách có thể chỉ cần 1 chiếc điện thoại thông minh với một mã QR và quyên góp bao nhiêu tùy ý.

Dịch vụ chia sẻ xe đạp Ofo, ứng dụng giao hàng ăn uống Ele.me và dịch vụ đi xe ngựa Didi Chuxing, tất cả đều có cổ phần Alibaba, cũng chấp nhận thanh toán qua Alipay. Alipay đã mở rộng sang lĩnh vực thanh toán di động tại các cửa hàng và nhà hàng – một xu hướng nở rộ trong vài năm qua. Sự đa dạng của các dịch vụ chi phí thấp của Alibab, về cơ bản loại đã bỏ nhu cầu tiền mặt ở Trung Quốc.

Mô hình sở hữu của Ant Financial Services

Dịch vụ xếp hạng tín dụng Sesame Credit

Alibaba khuyến khích người tiêu dùng sử dụng dịch vụ thanh toán trực tuyến của mình thông qua một hệ thống tính điểm cho tín dụng cá nhân được gọi là Sesame Credit, đã được Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc cấp phép năm 2015.

Ant Financial đã bắt đầu mở rộng các khoản vay cho những khách hàng không thể vay tiền từ các ngân hàng truyền thống, thông qua chương trình vay qua internet MyBank. Theo báo cáo thường niên năm 2017, tổng dư nợ của MyBank đạt 32,9 tỷ NDT vào cuối năm 2016, tăng gấp 3 lần so với một năm trước đó. Khách hàng có điểm tín dụng cao được miễn một số loại phí và đủ điều kiện tham gia các khoản vay lớn hơn hoặc được hưởng lãi suất ưu đãi hơn.

Các dịch vụ tài chính của Ant Financial Services

Không yêu cầu có tài sản thế chấp, và lãi suất chỉ là 0,04% /ngày, tương đương 1,2%/tháng và 14,4%/năm. – Một gói vay tiêu dùng mà Alipay cung cấp cho khách hàng

Giám đốc điều hành của Ant Financial Services cho biết công ty xác định kinh doanh dựa trên dữ liệu lớn trong các lĩnh vực mà người cho vay thông thường không thể tiếp cận, đây chính là thị trường ngách của công ty.

Ví điện tử Zhima Credit

Alipay gần đây đã quảng bá dịch vụ ví điện tử di động ra mắt vào năm 2009. Đây là một công cụ dựa trên smart phone, cho phép người dùng có thế giao dịch ở mọi nơi. Hiện tại, dịch vụ này xử lý 60 tỷ lệnh thanh toán một năm và đang mở rộng hoạt động của mình cho các doanh nghiệp siêu nhỏ. Theo iResearch, Alipay đang nắm giữ 54,5% thị trường thanh toán di động qua bên thứ ba của Trung Quốc, tương đương với tổng cộng 27,1 nghìn tỷ NDT tính đến quý II/2018,

Qũy thị trường tiền ảo Yu'e Bao của Ant Financial đã trở thành quỹ tiền tệ lớn nhất thế giới trong quý đầu năm nay, với 1,4 nghìn tỷ NDT tài sản được quản lý tính đến tháng 6/2017, theo Fitch Ratings. Yu’e Bao hiện có hơn 400 triệu người dùng.

Kế hoạch tương lai

Bên cạnh việc khai thác du khách Trung Quốc du lịch nước ngoài, Ant và đối thủ là Tecent cũng đang cạnh tranh để giành thị trường tại những nhỏ ở Đông Nam Á. Sau khi đầu tư vào nhà cung cấp dịch vụ thanh toán điện tử của Ấn Độ Paytm, Ant Financial năm ngoái đã nắm giữ 20% cổ phần của Ascend Money, một công ty công nghệ tài chính dưới tập đoàn Charoen Pokphand Group. Ant Financial đang nhắm mục tiêu đến Ấn Độ, Philippines, Hàn Quốc và Indonesia và Nhật Bản

Đồng thời Ant Financial cũng đã phát triển chuyển các gói các khoản vay cung cấp cho người dùng Alipay thành các chứng khoán được bảo đảm bằng tài sản. Douglas Feagin, phó chủ tịch cấp cao của Ant Financial, gần đây đã nói với CNBC rằng nhu cầu về các chứng khoán này là vô cùng mạnh mẽ và bác bỏ những lo ngại rằng công ty không hoạt động kinh doanh một cách minh bạch.

Công ty chứng khoán CLSA có trụ sở tại Hồng Kông đã định giá Ant trị giá 80 tỷ USD, trong đó gần 70% là từ hoạt động thanh toán, 11% từ hoạt động tài chính và 9% từ quản lý tài sản. Ant Financial cho biết hiện công ty đang xem xét việc IPO trong thời gian sắp tới. Thuy nhiên, Tờ báo The Financial Times đã thông báo rằng vào tháng 5/2018, việc IPO này đã bị hoãn lại do thay đổi một số các quy định bắt buộc.

Tranh chấp với các bên liên quan và những e ngại về bảo mật thông tin người dùng

Vào tháng 6 năm 2010, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, ngân hàng trung ương đã ban hành các quy định yêu cầu các công ty dịch vụ thanh toán phi ngân hàng phải được sở hữu hoàn toàn bởi các công ty hoặc cá nhân Trung Quốc. Điều đó mang đến một vấn đề, bởi vì hai trong số các cổ đông lớn của Alibaba không phải là người Trung Quốc: SoftBank của Nhật Bản và Yahoo của Mỹ. Kết quả là, Alipay được tách ra khỏi Alibaba và trở thành một thực thể dưới quyền kiểm soát của Jack Ma, dẫn đến tranh chấp giữa Alibaba và hai cổ đông nước ngoài.

Chuyển dịch cơ cấu của Alipay cuối cùng đã dẫn đến một "thỏa thuận nguyên tắc" vào tháng Bảy năm 2011, trong đó Alibaba sẽ được chia sẻ lợi ích với SoftBank và Yahoo. Theo đó, tiền bản quyền và phí dịch vụ công nghệ phần mềm mà Ant Financial trả cho Alibaba là 2.086 tỷ nhân dân tệ cho năm tài chính kết thúc vào tháng 3 năm 2017.

Nhưng số lượng lớn dữ liệu và sự mở rộng kinh doanh của Alibaba tiềm ẩn một khía cạnh tiêu cực: Chính phủ Trung Quốc có thể sử dụng dữ liệu để thăm dò thêm về cuộc sống của công dân.

Ngân hàng trung ương đã thông báo cho các tổ chức tài chính rằng họ sẽ phải thực hiện tất cả các giao dịch điện tử thông qua hệ thống của mình, Nets Union Clearing, bắt đầu vào năm tới. Còn được gọi là Wang'lian, Nets Union là công ty với 37% thuộc sở hữu của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, Tenpay và Alipay đều có 9,6% cổ phần tại đây. Ngân hàng trung ương đã bày tỏ hy vọng trong việc sử dụng dữ liệu có được để giải quyết nạn rửa tiền thông qua việc thu thập một lượng đáng kể thông tin chi tiết.

Alibaba cho biết họ sẽ không cung cấp dữ liệu cho bên thứ ba mà không có sự đồng ý của khách hàng, nhưng công ty này cũng thể hiện sự sẵn lòng tuân thủ các quy định và chỉ thị từ chính quyền Trung Quốc.