Từ vụ ám sát tổng thống, nhìn lại lịch sử đẫm máu và hỗn loạn của quốc gia nghèo nhất châu Mỹ Haiti

08/07/2021 01:31
Haiti trở thành nước Mỹ Latin và cũng là quốc gia ở vùng Caribbean đầu tiên giành độc lập trong thời kỳ thuộc địa. Đây còn là nước Cộng hòa do người da màu lãnh đạo đầu tiên trên thế giới sau khi thoát khỏi ách cai trị của Pháp vào thế kỷ 19.

Dù nắm giữ một vài kỷ lục đáng nể nhưng Haiti phải trải qua rất nhiều chu kỳ bạo lực, xâm lược và đàn áp trong hầu hết lịch sử của mình, cả trước và sau khi giành độc lập. Vụ việc Tổng thống Jovenel Moise bị những kẻ chưa rõ danh tính sát hại tại nhà đang làm dấy lên lo ngại về một vòng xoáy hỗn loạn khác.

Năm 1492, Tây Ban Nha chiếm đảo Hispaniola không lâu sau khi Christopher Columbus đặt chân tới vùng đất này. Hai năm sau, Tây Ban Nha nhượng nửa phía Tây hòn đảo cho Pháp. Các đồn điền mọc lên cùng với sự xuất hiện của nô lệ gốc Phi để sản xuất đường, rượu và cà phê để làm giàu cho nước Pháp. Đó chính là Haiti ngày nay.

Năm 1801, cựu nô lệ có tên Toussaint Louverture đã lãnh đạo một cuộc nổi dậy thành công, chính thức xóa bỏ chế độ nô lệ.

Năm 1804, Haiti giành độc lập dưới sự lãnh đạo của một cựu nô lệ có tên Jean-Jacques Dessalines, người sau đó bị ám sát năm 1806.

Năm 1915, Mỹ xâm lược Haiti nhưng rút lui vào năm 1943. Dẫu vậy, nước Mỹ vẫn giữ quyền kiểm soát tài chính và ảnh hưởng chính trị ở quốc gia này.

Năm 1937, trong cuộc đụng độ đẫm máu với nước láng giềng Cộng hòa Dominica, hàng nghìn Haiti sống ở khu vực biên giới đã bị quân đội Dominica tàn sát theo lệnh của nhà độc tài Trujillo.

Năm 1957, Francois "Papa Doc" Duvalier nắm quyền với sự hậu thuẫn của quân đội, mở ra một kỷ nguyên độc tài ở quốc gia này.

Năm 1964, Francois "Papa Doc" Duvalier tuyên bố mình là Tổng thống trọn đời. Chế độ độc tài của ông ta được đánh dấu bằng các cuộc đàn áp do lực lượng cảnh sát mật Tonton Macoutes khét tiếng thực hiện.

Năm 1971, Francois "Papa Doc" Duvalier qua đời và người trở thành Tổng thống là con trai ông Jean-Claude, hay còn gọi là "Baby Doc". Các biện pháp hà khắc tiếp tục được thực thi. Trong những năm tiếp theo, hàng ngàn người Haiti đã tìm cách đến Florida bằng đường biển. Rất nhiều người đã tử nạn.

Năm 1986, Baby Doc bị lật đổ và phải trốn sang Pháp. Tướng Henri Namphy lên làm Tổng thống.

Năm 1988, Tướng Prosper Avril tiếp quản vị trí lãnh đạo từ tay tướng Namphy trong một cuộc đảo chính.

Năm 1990, cựu linh mục giáo xứ Jean-Bertrand Aristide, một nhân vật đấu tranh cho người nghèo, giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tự do đầu tiên của Haiti. Ông ta bị lật đổ trong một cuộc đảo chính năm 1991.

Năm 1994, Quân đội Mỹ can thiệp để lật đổ chế độ quân sự. Tổng thống Aristide quay trở lại. Lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc được triển khai vào năm 1995. Nhờ sự ủng hộ của Aristide, Rene Preval được bầu làm tổng thống.

Năm 1999, ông Aristide được bầu làm tổng thống nhiệm kỳ thứ hai bất chấp kết quả còn tranh cãi.

Năm 2004, Bất ổn chính trị buộc ông Aristide phải chạy trốn và đất nước rơi vào bạo lực.

Năm 2006, ông Rene Preval chiến thắng cuộc bầu cử Tổng thống.

Năm 2008 - 2010. Hàng loạt cuộc biểu tình nổ ra do tình trạng thiếu lương thực, bùng phát dịch tả và sau đó là mâu thuẫn chính trị từ các cuộc bầu cử.

Năm 2010, theo nhiều ước tính, một trận động đất thảm khốc đã giết chết từ 100.000 đến 300.000 người Haiti, gây ra thiệt hại trên diện rộng ở Port-au-Prince và các nơi khác. Bất chấp nỗ lực cứu trợ quốc tế, hạ tầng của đất nước này vẫn đang bị quá tải, làm trầm trọng thêm các vấn đề chính trị, xã hội và kinh tế.

Năm 2011, ông Michel Martelly trở thành Tổng thống Haiti.

Năm 2012-14, các cuộc biểu tình chống chính phủ thường xuyên nổ ra do những bất mãn với tham nhũng và nghèo đói. Những người biểu tình yêu cầu ông Martelly từ chức.

Năm 2017, ông Jovenel Moise, trở thành người chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống.

Năm 2019, ông Moise tiếp tục chèo lái đất nước Haiti bằng các sắc lệnh (không thông qua Quốc hội) do quốc gia này không thể tổ chức bầu cử do bế tắc chính trị và bất ổn.

Ngày 7/7/2021, ông Moise bị ám sát tại nhà riêng. Chưa thể xác định được kẻ nổ súng.

Tin mới

Xuất khẩu hồ tiêu tăng giá trị đến 48%
35 phút trước
So với cùng kỳ năm trước, dù lượng xuất khẩu giảm nhưng kim ngạch xuất khẩu hồ tiêu lại tăng đến 48%.
"Mỏ vàng" giúp Việt Nam hốt bạc từ Á sang Âu: Thu về hơn 211.000 tỷ đồng chỉ trong 10 tháng
16 phút trước
Nếu tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng này, kế hoạch của Việt Nam đối với ngành kinh tế này chắc chắn sẽ đạt được.
[Trên Ghế 39] ‘Mua xe điện Trung Quốc không có trạm sạc thà mua xe xăng còn hơn, quá nhiều rủi ro'
36 phút trước
Nhà báo Lê Tùng Anh cho rằng, việc mua một mẫu xe điện Trung Quốc không có hạ tầng trạm sạc sẽ không có ý nghĩa gì trong chuyển đổi xanh và tiềm ẩn nhiều rủi ro.
Khách VIP của Thế Giới Di Động sướng thế nào: dán màn hình chỉ mất 10.000đ, vệ sinh máy lạnh giá 30.000đ, thay lọc nước 20.000 đồng dịp cuối năm này
2 giờ trước
Đây là những ưu đãi trong chương trình tri ân đặc biệt của nhà bán lẻ lớn nhất Việt Nam với 1 triệu khách hàng thân thiết dịp cuối năm này.
Cận cảnh phiên bản 2025 của mẫu tay ga được chị em săn đón, giá từ 39,5 triệu đồng
2 giờ trước
Bên cạnh nhiều màu sắc mới, Honda Lead 2025 còn được trang bị phanh ABS an toàn.

Tin cùng chuyên mục

Hàng 'made in China' trước nguy cơ bị Mỹ áp thuế mạnh tay - Quốc gia nào dễ trở thành 'thủ phủ' sản xuất iPhone?
8 giờ trước
Quốc gia châu Á này có thể được hưởng lợi lớn trong các lĩnh vực như điện tử, đặc biệt là sản xuất iPhone.
Giá USD hôm nay 12/11: Thế giới đạt đỉnh 4 tháng, "tỷ giá" chợ đen tăng 50 đồng
1 ngày trước
Giá USD hôm nay 12/11 trên thế giới tăng phi mã, vượt ngưỡng 105 điểm. Trong nước, giá USD ngân hàng bán vẫn bám sát mức trần được nhà nước cho phép; tỷ giá "chợ đen" tăng 50 đồng, hiện đang ở mức 25.570 - 25.670 VND.
Điện máy tung "bình mới rượu cũ"
2 ngày trước
Mới đây, chuỗi bán lẻ Thế Giới Di Động tiếp tục tung ra chính sách "mua trả chậm", được cho là bước tiến mới của mua trả góp.
Sếp Tổng cục Thuế: Sàn Temu đã kê khai thuế nhưng “ghi doanh thu bằng 0”, cơ quan thuế đang giám sát
3 ngày trước
Đây là thông tin mới nhất được lãnh đạo Tổng cục Thuế đưa ra khi trả lời báo chí về xử lý các vấn đề liên quan đến đăng ký mã số thuế và báo cáo doanh thu tự nộp của sàn này ở Việt Nam.