Tỷ lệ ký quỹ chứng khoán phái sinh tăng lên 17% sẽ tác động ra sao tới thị trường cơ sở?

Thông tin mới đây, Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) tiến hành điều chỉnh tăng tỷ lệ ký quỹ ban đầu của hợp đồng tương lai (HĐTL) chỉ số VN30 từ mức 13% lên 17% kể từ ngày 15/12/2022 (thứ Năm tuần này).

Động thái một lần nữa nâng tỷ lệ ký quỹ phái sinh của Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước diễn ra trong bối cảnh thời gian gần đây thị trường chứng khoán phái sinh đang thu hút dòng tiền mạnh mẽ. Khối lượng giao dịch hợp đồng tương lai chỉ số VN30 (VN30F1M) đều quanh ngưỡng 400.000 - 600.000 hợp đồng, tương ứng giá trị danh nghĩa vượt hơn 50.000 tỷ đồng.

Lý giải về nguyên nhân của việc điều chỉnh này, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc phân tích CTCK Yuanta Việt Nam cho rằng thời gian gần đây, thị trường phái sinh nhiều thời điểm đóng vai trò dẫn dắt thị trường cơ sở. Kéo theo đó là tâm lý không mấy tích cực trong bối cảnh thị trường chứng khoán cơ sở chưa thể hút dòng tiền trở lại. Đồng thời, tâm lý nhà đầu tư rỏ ra khá yếu ớt trước những biến động trồi sụt của thị trường chung.

Do đó, một khi xuất hiện phản ứng mạnh trên thị trường chứng khoán phái sinh có thể vô tình ảnh hưởng tới thị trường cơ sở. Ông Minh đánh giá tác động của việc điều chỉnh tỷ lệ ký quỹ trên TTCK phái sinh về mặt kỹ thuật là cần thiết để có thể giảm thiểu sự biến động của thị trường này.

Ngoài ra, nhiều công ty chứng khoán đang giảm tỷ lệ ký quỹ về mức khá thấp. Khi cơ quan chức năng có động thái siết chặt hơn, cụ thể là tăng tỷ lệ ký quỹ và giám sát vấn đề tuân thủ tại các CTCK , thị trường nhờ đó giảm đi “ tính đầu cơ ” cũng như sức ảnh hưởng của phái sinh lên thị trường cơ sở, điều này giúp tâm lý nhà đầu tư trở nên tích cực hơn.

Đánh giá tác động đến thanh khoản , ông Minh nêu rõ việc tăng tỷ lệ ký quỹ không làm thanh khoản tăng hay giảm, mà giá trị hay khối lượng giao dịch phụ thuộc chủ yếu vào diễn biến thị trường. Ở thời điểm hiện tại, thị trường cơ sở chưa tạo đủ lòng tin khi còn tồn tại nguy cơ đi xuống. Do vậy, nhà đầu tư chưa sẵn sàng để quay trở lại thị trường.

Mặt khác, nhu cầu của NĐT là tìm kiếm lợi nhuận ngắn hạn và T0, thị trường phái sinh đang đáp ứng, tuy nhiên thị trường cơ sở lại tương đối khó khăn. Bởi thế, nhà đầu tư vẫn có khuynh hướng tìm đến phái sinh trong ngắn hạn nên thanh khoản của thị trường này sẽ vẫn được duy trì.

Hơn nữa, rủi ro về trung và dài hạn vẫn còn hiện hữu khi nhà đầu tư đang “nín thở” chờ động thái tăng lãi suất của FED trong tuần này. Xa hơn, đầu năm sau FED thường có những hành động định hướng chính sách tiền tệ cho cả năm 2023.

“ Khó có thể dự đoán FED sẽ có định hướng lãi suất năm 2023 như thế nào trước khi diễn ra cuộc họp này. Rủi ro còn đang hiện hữu, đồng nghĩa với việc xu hướng ngắn hạn đang có những khó khăn trước mắt. Khả năng thị trường sẽ xuất hiện nhịp điều chỉnh thay vì tiếp tục xu hướng tăng ”, ông Minh đưa ra quan điểm thận trọng.

Đồng quan điểm về việc tăng tỷ lệ ký quỹ ban đầu lên 17% của TTPS, ông Bùi Văn Huy, Giám đốc Chứng khoán DSC Chi nhánh TP Hồ Chí Minh cho rằng động thái này là tín hiệu tốt cho tâm lý nhà đầu tư hiện tại, vì phần đông vẫn đang nghi ngờ giao dịch phái sinh đang ít nhiều ảnh hưởng đến cơ sở trong bối cảnh diễn biến thị trường tương đối giằng co. Tăng tỷ lệ ký quỹ đồng nghĩa hạ tỷ lệ đòn bẩy xuống mức thấp hơn sẽ giúp tăng tính an toàn và phòng ngừa rủi ro cho thị trường nói chung.

Thị trường chứng khoán vừa trải qua phiên giao dịch đầu tuần tương đối thận trọng trước cuộc họp của FED, VN-Index giảm sát về 1.030 điểm và một số tín hiệu không mấy khả quan tại nhóm cổ phiếu vốn hoá lớn.

Bàn về chiến lược đầu tư giai đoạn này , vị chuyên gia Yuanta khuyến nghị nhà đầu tư nên có xu hướng phòng thủ trở lại, đồng thời hạ một phần tỷ trọng cổ phiếu đang nắm giữ về mức an toàn.