Vì sao một doanh nghiệp ở Đắk Lắk chưa hoàn trả hơn 55 tỷ đồng ngân sách tạm ứng cho dự án nuôi bò

UBND tỉnh Đắk Lắk vừa chỉ đạo Sở Tài chính khẩn trương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan, tham mưu UBND tỉnh phương án buộc Công ty TNHH Liên hợp Công - Nông nghiệp phát triển bền vững Sao Đỏ (Công ty Sao Đỏ), hoàn trả kinh phí ngân sách nhà nước (hơn 55 tỷ đồng) đã tạm ứng cho công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, dự án đầu tư phát triển chăn nuôi đại gia súc hướng thịt, theo đúng quy định.

Trước đó, UBND tỉnh đã nhiều lần yêu cầu hoàn trả toàn bộ số tiền đã tạm ứng, nhưng Công ty Sao Đỏ chưa thực hiện. Thậm chí trước đó, doanh nghiệp này còn cam kết sẽ hoàn trả toàn bộ tiền tạm ứng trước ngày 31/12/2023. Thế nhưng thực tế đến ngày 3/5 (ngày UBND tỉnh Đắk Lắk yêu cầu Sở Tài chính chủ trì với các đơn vị liên quan, tham mưu biện pháp thu hồi số tiền tạm ứng), doanh nghiệp vẫn "chây ỳ", chỉ trả được 2 tỷ đồng.

Trong các văn bản gửi UBND tỉnh và các sở ngành liên quan, Công ty Sao Đỏ cho rằng đã nỗ lực huy động mọi nguồn lực, làm việc với các ngân hàng để có nguồn tài chính hoàn trả ngân sách nhà nước. Phía ngân hàng cũng đã có cam kết gửi UBND tỉnh về việc giải ngân vốn cho Công ty Sao Đỏ với điều kiện doanh nghiệp phải nộp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của dự án.

Để đáp ứng điều kiện trên, phía Công ty sao Đỏ đã cố gắng hoàn thành các thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho dự án. Tuy nhiên, do vướng mắc trong vấn đề quy hoạch sử dụng đất của dự án nên việc điều chỉnh lại dự án để xin ký hợp đồng thuê đất và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chưa thể hoàn thành. Do đó, công ty chưa được giải ngân vốn vay.

Trước tình hình trên, đối chiếu các thông báo trước đó (từ ngày 30/4/2024, Công ty Sao Đỏ không hoàn trả dứt điểm toàn bộ khoản kinh phí đã tạm ứng như đã cam kết, UBND tỉnh Đắk Lắk giao Sở Tài chính chủ trì, phối hợp Ngân hàng nhà nước chi nhánh Đắk Lắk, Cục thuế tỉnh, UBND huyện M'Đrắk và các đơn vị có liên quan rà soát, nghiên cứu, đề xuất phương án tham mưu UBND tỉnh buộc Công ty Sao Đỏ hoàn trả toàn bộ tiền đã tạm ứng), UBND tỉnh giao Sở Tài chính hoàn thành việc tham mưu trước ngày 7/5.

Trước đó, năm 2010, UBND tỉnh Đắk Lắk cho Công ty Sao Đỏ thuê hơn 1.500 ha đất tại xã Ea Lai, huyện M'Đrắk để thực hiện dự án chăn nuôi bò, thời hạn thuê là 50 năm. Dự án này được hưởng nhiều ưu đãi như miễn tiền thuê đất 15 năm đối với diện tích chăn nuôi; 11 năm với diện tích quản lý, bảo vệ rừng suốt thời gian làm dự án; được hỗ trợ tín dụng, đào tạo lao động và ưu đãi về thuế nhập khẩu…

UBND tỉnh còn cho UBND huyện M'đrắk tạm ứng ngân sách nhà nước hơn 55 tỷ đồng để thực hiện giải phóng mặt bằng, tái định cư tại dự án của Công ty Sao Đỏ. Tuy nhiên, dự án chỉ nuôi khoảng 3.200 con bò, tương đương gần 25% quy mô dự án. Đối với phần đất được tỉnh cho thuê, doanh nghiệp này sử dụng không hết (thực tế chỉ sử dụng 425 ha). Dự án cũng triển khai chậm, hiệu quả rất thấp so với kế hoạch được duyệt ban đầu. Thậm chí, doanh nghiệp này còn để suy giảm hơn 50 ha rừng tự nhiên.

Liên quan đến dự án trên, năm 2022 Thanh tra Chính phủ kết luận, việc UBND tỉnh Đắk Lắk chủ trương tạm ứng số tiền hơn 55 tỷ đồng ngân sách để hỗ trợ chủ đầu tư đền bù, giải phóng mặt bằng Dự án Đầu tư phát triển chăn nuôi đại gia súc hướng thịt (tại thôn 8, xã Ea Lại, huyện M'đrắk) nhưng nhà đầu tư chưa thống nhất hoàn trả, dẫn đến nguy cơ mất tiền ngân sách nhà nước.

Trong công tác quản lý rừng tự nhiên, chủ đầu tư có trách nhiệm quản lý, bảo vệ 71,5 ha rừng tự nhiên, nhưng thời điểm thanh tra chỉ còn lại 20,27 ha, suy giảm 51,23 ha so với diện tích ban đầu nhưng UBND tỉnh chưa làm rõ trách nhiệm và có biện pháp xử lý. Thanh tra Chính phủ yêu cầu tỉnh thu hồi số tiền đã cho tạm ứng, điều chỉnh và thu hồi lại diện tích đất doanh nghiệp không sử dụng; ký hợp đồng thuê đất và xử phạt chủ đầu tư về các vi phạm trong thực hiện dự án.