Vì sao thoái vốn Nhà nước 'đóng băng' dù thị trường chứng khoán liên tục thăng hoa?

Thị trường chứng khoán từ đầu năm đến nay liên tiếp thiết lập những kỷ lục mới về thanh khoản, điểm số VN-Index, HNX-Index; cổ phiếu nhiều nhóm ngành phá đỉnh. Tuy nhiên, hoạt động thoái vốn nhà nước lại gần như “đóng băng” từ đầu năm đến nay.

Với Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC), thông báo gần nhất về hoạt động bán vốn nhà nước là kết quả bán 49,89% vốn điều lệ của Công ty XNK Sa Giang ( HNX: SGC ) cho Vĩnh Hoàn ( HoSE: VHC ) thu về khoảng 348 tỷ đồng. Giao dịch này được thực hiện vào cuối năm 2020 và hoàn tất chuyển giao cổ phiếu vào ngày 22/1/2021.

Từ đó đến nay, SCIC không công bố thực hiện thương vụ thoái vốn nào nữa. Đồng thời, tổ chức này thông báo hủy hàng loạt buổi đấu giá bán vốn nhà nước tại Vocarimex, Công ty Công trình giao thông Bình Thuận, Công ty thuốc ung thư Benovas… Phiên đấu giá cổ phiếu Công trình giao thông Bình Thuận và Benovas bị hủy do không có nhà đầu tư tham gia. Riêng Vocarimex có 2 nhà đầu tư đăng ký mua gồm Tập đoàn Kido ( HoSE: KDC ) và cá nhân Trần Hoàng Nam, đủ điều kiện tổ chức nhưng bị dừng do chưa có văn bản hướng dẫn Nghị định số 140/2020/NĐ-CP ban hành ngày 30/11/2020.

Cuối năm trước Bộ Xây dựng muốn bán 13,2 triệu cổ phiếu Tổng Công ty Sông Hồng, giá khởi điểm 10.000 đồng/cp. Song, sau gần 20 ngày công bố phương án, Bộ Xây dựng thông báo tạm dừng với lý do Nghị định 140 không quy định điều khoản chuyển tiếp đối với trường hợp các đơn vị đã phê duyệt phương án thoái vốn trước ngày 30/11/2020.

Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam (DATC) dừng việc tổ chức bán đấu giá cả lô cổ phần của Ngân hàng TMCP Hàng hải Việt Nam ( HoSE: MSB ) để thực hiện điều chỉnh phương án thoái vốn tại doanh nghiệp niêm yết theo quy định của pháp luật hiện hành. DATC rao bán trọn lô 4 triệu cổ phiếu MSB với giá 52,4 tỷ đồng, tức giá khởi điểm 13.100 đồng/cp. Có 2 nhà đầu tư đủ điều kiện tham gia phiên đấu giá là Công ty Xây dựng và Kinh doanh BĐS Vĩnh Phúc và Công ty Đầu tư và Quản lý khách sạn TNH.

Trao đổi với Người Đồng Hành, ông Lê Song Lai, Phó Tổng giám đốc SCIC cho biết việc phải chờ văn bản hướng dẫn Nghị định số 140/2020/NĐ-CP ban hành 30/11/2020 khiến hoạt động thoái vốn của SCIC đứng lại từ đầu năm đến nay. Cụ thể, có 2 nội dung thuộc Nghị định phải hướng dẫn thi hành là việc xác định giá trị văn hóa, lịch sử của doanh nghiệp và quy chế bán đấu giá mẫu.

Như vậy, vì vướng quy định, hoạt động thoái vốn nhà nước đã không tận dụng được đà thăng hoa của thị trường chứng khoán thời gian qua. Một số cổ phiếu mà trong quá khứ SCIC từng tổ chức đấu giá nhiều lần nhưng không thành công đã tăng giá chóng mặt.

Như SCIC nhiều lần muốn bán trọn lô gần 6% vốn FPT nhưng không thể tổ chức phiên đấu giá do không có nhà đầu tư tham gia. Lần gần nhất, tổng công ty rao bán lô cổ phiếu FPT với giá 2.272 tỷ đồng, tương đương 49.400 đồng/cp, không chênh lệch nhiều so với thị giá thời điểm công bố thông tin. Hiện nay, cổ phiếu FPT đã tăng lên 87.000 đồng/cp (giá điều chỉnh sau chia cổ tức tiền và thưởng cổ phiếu tỷ lệ 25%).

Giai đoạn 2016-2017, SCIC rao bán cổ phần Angimex ( HoSE: AGM ) với giá 19.000 đồng/cp trong khi thị giá ở vùng 9.000 đồng/cp. Hiện nay, cổ phiếu AGM được giao dịch ở vùng 30.000 đồng/cp, tăng mạnh cùng với hoạt động thoái vốn của Nguyễn Kim và sự xuất hiện của ông Đỗ Thành Nhân, Chủ tịch Louis Agro.

Cổ phiếu MSB cũng đã tăng giá rất mạnh, gấp đôi mức giá khởi điểm mà DATC từng rao bán vào cuối năm trước.

“Nút thắt” quy định dường như đã được giải quyết. Lãnh đạo SCIC thông tin cách đây 1 tuần (26/5), Thủ tướng mới ban hành thông tư 36/2021/TT-BTC hướng dẫn một số nội dung về đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp quy định tại Nghị định 91/2015, Nghị định 32/2018, Nghị định 121/2020 và Nghị định 140/2020. Thông tư 36/2021 hướng dẫn nhiều quy định tại Nghị định 140, trong đó điều quan trọng nhất là hướng dẫn xác định giá trị doanh nghiệp theo giá trị văn hóa, lịch sử.

Thông tư 36/2021/TT-BTC hướng dẫn Nghị định 140 có hiệu lực từ 10/7/2021.

“Thông tư dự kiến có hiệu lực từ 10/7/2021, dựa trên đó, tổng công ty có thể bắt đầu triển khai các thương vụ thoái vốn”, lãnh đạo SCIC nói.

Như vậy, nhà đầu tư có thể kỳ vọng thoái vốn nhà nước sẽ sôi động nửa cuối năm, là chất xúc tác giúp thị trường thêm hưng phấn.

Mới đây, SCIC đã công bố danh sách 88 doanh nghiệp dự kiến triển khai bán vốn năm 2021. Nhiều cái tên nổi bật được tổng công ty dự kiến bán trong năm nay như 36% vốn tại Sabeco ( HoSE: SAB ), 50,7% vốn tại Bảo Minh ( HoSE: BMI ), 40,7% vốn Tổng công ty Licogi, 63,38% vốn Seaprodex, 36,3% vốn Vocarimex ( UPCoM: VOC ), 37% vốn Nhựa Tiền Phong ( HNX: NTP ), gần 6% vốn FPT, 53,5% vốn Vinatex ( UPCoM: VGT )…