Thống kê từ Hiệp hội thị trường TPDN Việt Nam cho thấy trong năm 2022 có 420 đợt phát hành riêng lẻ trị giá xấp xỉ 244.565 tỷ đồng, giảm 66% so với cùng kỳ năm trước. Đáng chú ý, các tổ chức phát hành đã đẩy mạnh mua lại 210.830 tỷ đồng, tăng 46% so với năm 2021.
Theo đánh giá của giới chuyên gia, hiện tượng này có thể giải thích do tác động từ các vụ khởi tố lãnh đạo cấp cao ở Tân Hoàng Minh Group, Vạn Thịnh Phát Group. Do vậy, cả các tổ chức phát hành và người mua đều trở nên cẩn trọng hơn.
Góc nhìn khác cho rằng việc mua lại trái phiếu trước hạn có thể do doanh nghiệp thay đổi kế hoạch phát triển dự án/kinh doanh, hoặc tìm kiếm nguồn vốn khác thay thế trong bối cảnh lãi suất thả nổi ở các lô trái phiếu có thể đã ở mức khá cao.
Một trong những trường hợp điển hình là Tổng CTCP Thương mại Xây dựng (Vietracimex) và các đơn vị thành viên. Trong năm 2022, nhóm Vietracimex của doanh nhân Võ Nhật Thăng giảm lượng TPDN riêng lẻ phát hành so với các năm trước đây.
Thống kê cho thấy, bản thân Vietracimex giai đoạn tháng 2/2022 – cuối tháng 3/2022 chỉ huy động tổng cộng 589 tỷ đồng trái phiếu, bằng 3 đợt phát hành mã WTOCH2126004 (124 tỷ đồng), WTOCH2126010 (235 tỷ đồng) và WTOCH2126011 (230 tỷ đồng). Kỳ hạn từ 1.278 ngày đến 1.600 ngày.
Một thành viên khác của Vietracimex là CTCP Năng lượng Hòa Thắng từ ngày 3/3 – 30/5/2022 đã huy động thành công 545 tỷ đồng trái phiếu, kỳ hạn 4.319 ngày.
Tính ra, nhóm Vietracimex riêng năm 2022 huy động thành công 1.134 tỷ đồng trái phiếu. Con số này bằng hơn một nửa so với năm 2021.
Thống kê các lô trái phiếu của Vietracimex và các công ty thành viên giai đoạn 2019-2021.
Trước đó, từ tháng 5/2021 – tháng 9/2021, Vietracimex đã hút thành công 1.430 tỷ đồng trái phiếu qua 8 đợt phát hành. Các lô trái phiếu có kỳ hạn dao động từ hơn 4 đến 5 năm. Lãi suất 12 tháng đầu là 10%/năm, kỳ sau là lãi suất của MBB kỳ hạn 24 tháng + 3,3%/năm.
Thành viên của Vietracimex là CTCP Năng lượng Hòa Thắng từ ngày 31/8 - 30/11/2021 đã phát hành thành công 880 tỷ đồng trái phiếu, kỳ hạn 12 năm 4 tháng.
Nguồn tiền từ các lô trái phiếu kể trên được sử dụng để đầu tư vào dự án Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2 (công suất 100MW, tổng vốn đầu tư dự kiến 4.736 tỷ đồng) tại Bình Thuận; tài trợ phương án đầu tư (BCC) với CTCP Năng lượng Cà Mau 1B để thực hiện dự án Nhà máy Điện gió Cà Mau 1B; tài trợ phương án đầu tư (BCC) với CTCP Năng lượng Cà Mau 1A để thực hiện dự án Nhà máy Điện gió Cà Mau 1A, dự án Nhà máy điện gió Hòa Thắng 1.2 tại Bình Thuận…
Trong vòng 2 năm (từ đầu tháng 3/2019 đến tháng 11/2020), Vietracimex gây chú ý khi huy động thành công 5.650 tỷ đồng trái phiếu; cụ thể, từ đầu tháng 12/2018 đến cuối tháng 3/2019, doanh nghiệp phát hành 4 đợt trái phiếu kỳ hạn 7 năm, tổng giá trị lên tới 2.600 tỷ đồng.
Ngoài ra, trong giai đoạn từ 2019 - 2020, 2 pháp nhân khác trong nhóm Vietracimex là CTCP Năng lượng Hồng Phong 1 và Hồng Phong 2 đã huy động thành công 4.150 tỷ đồng trái phiếu.
Ở chiều ngược lại, bằng 59 đợt, Vietracimex cùng Hòa Thắng, Hồng Phong 1 trong năm 2022 đã mua lại 833 tỷ đồng trái phiếu trước hạn. Thống kê của Nhadautu.vn cho thấy, dư nợ trái phiếu của Vietracimex và các thành viên hiện tại chỉ còn hơn 6.960 tỷ đồng trái phiếu, giảm hơn 48,3% so với số khối lượng trái phiếu phát hành là 13.464 tỷ đồng.
Dư nợ trái phiếu còn lại của Vietracimex và các công ty thành viên.
Ngân hàng TMCP Quân đội (MBB) đóng vai trò bên thu xếp nhiều đợt phát hành trái phiếu trong các thương vụ của Vietracimex và các đơn vị thành viên. Không những thế, trong 3 báo cáo kết quả phát hành trái phiếu tổng giá trị 1.630 tỷ đồng của Vietracimex (gồm: Đợt phát hành ngày 22/3/2019, 28/3/2019, và quý IV/2019), MBB còn xuất hiện với tư cách là trái chủ.
Bên cạnh đó, một số tài sản của Vietracimex cũng được thế chấp tại MBB. Hồi đầu năm 2023, Vietracimex đã thế chấp tại MBB tài sản đảm bảo là toàn bộ các khoản lợi thu được từ dự án Chung cư cao tầng CT – 1 thuộc dự Khu đô thị mới Kim Chung – Di Trạch. Ngoài ra, nhiều thành phần khác của dự án Khu đô thị mới này cũng được Vietracimex thế chấp ở MBB.
Hay, từ tháng 9/2022 – tháng 2/2023, Hồng Phong 1 thế chấp tại MBB, Credit Guarantee and Investment Facility, A Trust Fund of The Asian Development Bank, và ING Bank N.V., Singapore Branch các khoản tiền ghi có, hợp đồng Agreement For Registraton, Issuance And Purchase Environmental Attributes được ký bởi và giữa Hồng Phong 1 và Kosher Climate India Private Limited Inc. vào ngày 30/8/2021.