VinaCapital: Cổ phiếu tầm trung sẽ vượt trội năm 2019

Quỹ đầu tư VinaCapital vừa ra báo cáo nhận định tình hình kinh tế Việt Nam và cơ hội đầu tư năm 2019.

Theo đó, Chính phủ Việt Nam đang quản lý nền kinh tế một cách hợp lý, lạm phát trong tầm kiểm soát, nội tệ ổn định hơn hầu hết các thị trường mới nổi (EM) trong năm 2018.

Dòng vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) tiếp tục chảy vào Việt Nam, khoảng 7%/GDP năm 2018, giúp ổn định nội tệ và thúc đẩy tiêu dùng trong nước. Việt Nam thu hút FDI nhờ có chi phí lương thấp, lực lượng lao động chất lượng cao và vị trí địa lý gần chuỗi cung ứng của các nhà sản xuất khu vực, đặc biệt là trong ngành điện tử.

Do đó, những yếu tố bên ngoài khả năng cao sẽ tác động đến Việt Nam nhiều hơn yếu tố nội tại.

Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung

Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung leo thang sẽ khiến thị trường chứng khoán thế giới, bao gồm cả Việt Nam biến động, nhân dân tệ (CNY) mất giá, có thể vượt qua mốc 7 CNY đổi 1 USD mà chính phủ Trung Quốc tuyên bố bảo vệ.

USD/CNY cao hơn 7 có thể đẩy đồng nội tệ Trung Quốc vào vòng xoáy mất giá do các công ty nước này vay nợ hơn 3.000 tỷ USD, chủ yếu bằng đồng bạc xanh, trong 5 năm qua. CNY mất giá khiến họ khó trả nợ hơn. Đây là tình trạng từng xảy ra với baht Thái Lan (THB) và rupiah Indonesia (IDR) trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á.

Kịch bản trên cũng tác động xấu đến thị trường chứng khoán Việt Nam bởi người dân thường đánh giá quá cao tác động từ việc CNY mất giá đến kinh tế Việt Nam.

Chiến tranh thương mại sẽ có lợi cho Việt Nam trong dài hạn bởi tình trạng đó thúc đẩy các công ty tái bố trí cơ sở sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam. Việt Nam cũng hưởng lợi trong ngắn và trung hạn khi các công ty Mỹ chọn đặt hàng với nhà cung ứng ở Việt Nam thay vì Trung Quốc để tránh thuế.

Tăng trưởng của Trung Quốc đã chậm lại từ đầu năm 2018, trước khi Tổng thống Mỹ Donald Trump bắt đầu cuộc chiến thương mại với nền kinh tế số 2 thế giới. Nguyên nhân là chính phủ Trung Quốc ồ ạt kích thích nền kinh tế trong giai đoạn 2016 – 2017 và những biện pháp đó đã bị xóa bỏ. Điều này có thể ảnh hưởng đến xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc, tăng trưởng 21% trong 10 tháng đầu năm 2018 so với cùng kỳ năm 2017, chiếm 16% tổng kim ngạch xuất khẩu.

USD mạnh lên

Fed tăng lãi suất cùng các yếu tố khác đã đẩy chỉ số USD DXY tăng 9% kể từ tháng 2. USD mạnh lên là tin xấu với các nền kinh tế mới nổi và thị trường chứng khoán.

Việt Nam đã chi khoảng 6 tỷ USD dự trữ ngoại hội để ổn định giá trị VND so với USD kể từ tháng 7, khiến dự trữ ngoại hối của ngân hàng trung ương Việt Nam còn khoảng 58 tỷ USD, tương đương 2,9 tháng nhập khẩu, thấp hơn con số 3 tháng mà Ngân hàng Thế giới (WB), Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) khuyến nghị.

Trên thị trường tự do, VND đã mất giá khoảng 3% kể từ đầu năm. Trong khi đó, các đồng tiền khác như rupee Ấn Độ (INR), IDR, peso Philippines (PHP) đều giảm 2 con số và hồi phục một phần trong vài tuần gần đây.

Một số quốc gia trong khu vực buộc phải tăng lãi suất để bảo vệ nội tệ, Indonesia và Philippines tăng 1,5%, Ấn Độ tăng 5%. Điều này sẽ làm tăng trưởng GDP của họ chậm lại. Việt Nam chưa cần tăng lãi suất để bảo vệ VND, phần nào nhờ thặng dư thương mại 7 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm, tương đương hơn 3% GDP. VinaCapital dự báo thặng dư trong năm 2019 tương đương mức này.

Ngoài Fed tăng lãi suất, USD còn tăng giá do ảnh hưởng từ căng thẳng giữa Italia và Liên minh châu Âu (EU), chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, tình trạng khan hiếm USD ngoài Mỹ.

Tăng trưởng EPS giảm tốc

Tăng trưởng lợi nhuận trên cổ phần (EPS) của Việt Nam sẽ giảm từ 25% trong năm 2018 xuống còn 12 – 13% trong năm 2019. Theo VinaCapital, tăng trưởng EPS năm nay được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố “bất ngờ”. Nếu loại bỏ chúng đi, tăng trưởng EPS 2018 chỉ là 15%.

Những yếu tố "chỉ xuất hiện một lần" nêu trên bao gồm hàng loạt công ty có tăng trưởng tốt và lợi nhuận vượt kỳ vọng trong lĩnh vực ngân hàng. Lợi nhuận ngành ngân hàng có được nhờ:

- Thanh toán trả trước từ các công ty bảo hiểm quốc tế cho ngân hàng trong nước, đổi lấy việc các ngân hàng đó tham gia những thỏa thuận bảo hiểm ngân hàng để bán sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng của họ.

- Lợi suất trái phiếu quý I giảm khoảng 100 – 150 điểm cơ bản, tạo lợi nhuận vượt mức tại những ngân hàng chuyên về giao dịch trái phiếu.

- Lợi nhuận từ thoái vốn trong đầu tư vốn/công ty con.

Một lý do nữa khiến VinaCapital dự báo tăng trưởng lợi nhuận năm 2019 giảm là tăng trưởng nợ toàn hệ thống có thể giảm từ 16% trong năm nay xuống còn 14%, khiến tăng trưởng EPS lõi lĩnh vực ngân hàng giảm 4%. Các cổ phiếu ngân hàng chiếm khoảng 1/4 tổng vốn hóa thị trường chứng khoán Việt Nam.

VinaCapital cho rằng tăng trưởng lợi nhuận của các công ty phát triển bất động sản Việt Nam giảm từ hơn 100% trong năm nay xuống còn 17% trong năm 2019 do các hoạt động trên thị trường này bắt đầu giảm sau nhiều năm tăng mạnh. Tổng số dự án nhà ở mới mở bán tại TP HCM và Hà Nội năm sau cao gấp đôi năm trước trong giai đoạn 2014 – 2017. Các cổ phiếu bất động sản cũng chiếm khoảng 1/4 tổng vốn hóa thị trường chứng khoán Việt Nam.

Đợt điều chỉnh gần đây của thị trường chứng khoán Việt Nam phần nào do các nhà phân tích giảm kỳ vọng về tăng trưởng EPS trong năm 2019. Do đó, giá trị thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn hợp lý nếu so với khu vực EM về tỷ lệ “giá trên lợi nhuận so với tăng trưởng (PEG)”.

Tăng trưởng EPS của Việt Nam giảm phù hợp với xu hướng toàn cầu. Kỳ vọng tăng trưởng EPS của Mỹ trong năm 2018 là trên 20% nhưng chỉ còn dưới 10% trong năm 2019.

VinaCapital cho rằng tăng trưởng GDP Việt Nam năm 2019 không chậm lại. Tuy nhiên, do những lực kéo cơ bản cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam chưa được các công ty niêm yết nắm lấy hoàn toàn, có một số khác biệt trong dự báo của VinaCapital về tăng trưởng lợi nhuận và GDP như sau:

- Sản lượng lĩnh vực sản xuất tiếp tục tăng trưởng 12 – 13% trong năm 2018 và 2019 do dòng FDI chảy vào.

- Sản xuất đóng góp 20% GDP Việt Nam, cao hơn con số ước tính chính thức 16%. Tuy nhiên, lợi ích từ tốc độ tăng trưởng sản xuất cao này ở Việt Nam chỉ đạt được một cách gián tiếp bởi các công ty niêm yết như Vinamilk, Thế giới di động và các công ty khác, hoặc thông qua doanh thu của các công ty logistic, khu công nghiệp.

Luật chứng khoán sửa đổi

Bộ Tài chính đã thảo luận sửa đổi Luật Chứng khoán từ đầu năm. Cơ quan này thông báo sẽ công khai dự thảo các quy định mới vào tháng 4/2019, hoàn tất sửa đổi vào tháng 10/2019 và có hiệu lực từ giữa năm 2020.

Hiện vẫn chưa rõ những nội dung sửa đổi cụ thể nhưng những đồn đoán cho rằng luật mới có thể giải quyết vấn đề giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) tại Việt Nam.

Một số kỳ vọng luật sửa đổi sẽ nâng FOL “mặc định” (với các công ty trong lĩnh vực không bị hạn chế) lên 60% hoặc cao hơn. Các tin đồn liên quan dự thảo sẽ ảnh hưởng đến thị trường trong năm 2019. Giải quyết FOL còn giúp Việt Nam chuyển từ trạng thái “Cận biên” sang “EM”, tương tự Pakistan năm 2017, sớm nhất là trước năm 2020.

Cổ phần hóa đình trệ

Việt Nam chưa tiến gần đến mục tiêu cổ phần hóa và thoái vốn trong các Doanh nghiệp Nhà nước Sở hữu (SOE) trong năm nay. Với tốc độ hiện tại, khả năng cao chưa đến 20% số SOE dự định cổ phần hóa/thoái vốn trong năm 2018 thực sự được tư nhân hóa hoặc bán cổ phần cho nhà đầu tư.

Tâm lý thích cổ phần hóa của nhà đầu tư nước ngoài, thoái vốn SOE và các đợt IPO nằm trong nhóm nhân tố chính giúp VNIndex tăng 48% trong năm 2017. Thị trường chứng khoán Việt Nam năm nay diễn biến không tốt phần nào do Chính phủ chưa kiên quyết thúc đẩy tư nhân hóa, đặc biệt là trong nửa cuối năm 2018.

Một số nhà đầu tư lo ngại tình trạng định giá cao trong một số đợt chào bán, ở cả lĩnh vực tư nhân cũng như SOE, sẽ cản trở những thương vụ IPO mới, hạn chế lượng hợp đồng hấp dẫn xuất hiện trong năm 2019.

Ảnh: Nikkei.

Phát triển hạ tầng có thể thúc đẩy tư nhân hóa

Chi tiêu cho phát triển hạ tầng của Việt Nam dường như mới chỉ đạt được nửa kế hoạch trong năm 2018, chủ yếu do sự quan liêu – tình trạng mà Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tìm cách xử lý trong suốt năm qua.

Việt Nam có nhiều dự án hạ tầng tham vọng đang trong quá trình xây dựng hoặc mới lên kế hoạch chi tiết như metro ở TP HCM, sân bay Long Thành, cao tốc Bắc – Nam mới.

Tăng trưởng chi tiêu hạ tầng của Việt Nam đã tăng với tốc độ 2 con số kể từ năm 2012.

Nếu Bộ Kế hoạch và Đầu tư thành công trong điều chỉnh luật đầu tư công để thúc đẩy phát triển hạ tầng và có thể hợp tác với Bộ Giao thông vận tải, chính quyền địa phương, Việt Nam cần huy động vốn để trang trải cho phát triển hạ tầng. Tỷ lệ nợ công trên GDP hiện tại khoảng 61%, cách không xa giới hạn 65%.

Tình trạng trên sẽ dẫn đến việc nối lại tư nhân hóa/bán cổ phần SOE trong năm 2019.

60% nợ công của Việt Nam là bằng VND, 40% là ngoại tệ, chủ yếu là USD. Khoảng một nửa nợ ngoại tệ là vay từ WB, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và vốn ODA.

Cổ phiếu vốn hóa tầm trung

Với những lý do nêu trên, một số nhà đầu tư dự báo cổ phiếu vốn hóa tầm trung sẽ diễn biến vượt trội trong năm 2019, sau một năm 2018 đầy thách thức với các cổ phiếu vốn hóa lớn.

Những lý do cho quan điểm trên gồm:

- Nhà đầu tư không kỳ vọng cổ phiếu ngân hàng và bất động sản, chiếm khoảng nửa tổng vốn hóa thị trường, diễn biến tốt trong năm tới.

- Kinh tế Việt Nam ngày càng được công nhận sẽ hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung.Hoạt động kinh doanh cốt lõi của nhiều cổ phiếu vốn hóa tầm trung của Việt Nam mang tính phòng vệ bởi những công ty này tập trung vào những khía cạnh quan trọng trong kinh tế thường nhật.

Yếu tố bất lợi với diễn biến giá cổ phiếu vốn hóa tầm trung Việt Nam thường bị ảnh hưởng bởi các nhà đầu tư nhỏ lẻ, chiếm tới 85% khối lượng giao dịch hàng ngày. Những người này thường dựa vào phần ký quỹ (margin), do công ty chứng khoán cung cấp, để tăng sức mua.

VinaCapital dự báo cho vay ký quỹ sẽ bị hạn chế trong năm 2019 bởi ngân hàng nhà nước Việt Nam muốn giảm tăng trưởng tín dụng và lãi suất tăng.