Trong báo cáo vĩ mô mới công bố, Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho rằng, sau khi tiếp nối xu hướng giảm trong quý 1; sang đến tháng 4, lãi suất huy động đã nhích tăng khoảng 0,2 – 0,4% và chủ yếu tại các kỳ hạn dưới 12 tháng. Tuy nhiên, nhìn chung, mặt bằng lãi suất huy động vẫn đang ở mức thấp, và thậm chí thấp hơn mặt bằng lãi suất trong giai đoạn đại dịch Covid-19. Mặt bằng thấp của lãi suất là nguyên nhân chính và chủ yếu khiến áp lực tỷ giá luôn thường trực khi chỉ số đô la mỹ DXY) vẫn duy trì ở mức cao.
Ngoài ra, chênh lệch lãi suất còn được quan sát trên thị trường liên ngân hàng khi lãi suất qua đêm của USD luôn cao hơn VND. Thậm chí lợi suất trái phiếu chính phủ Việt Nam cũng đã giảm về mặt bằng thấp, và thấp hơn lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ.
Trên thế giới, các chuyên viên phân tích cho rằng bằng thấp của lãi suất là nguyên nhân chính và chủ yếu khiến áp lực tỷ giá luôn thường trực khi chỉ số USD Index (DXY) vẫn duy trì ở mức cao.
Sau cuộc họp tháng 5, Fed vẫn duy trì lãi suất ở mức 5,25 - 5,5%. Đồng thời, thị trường chuyển kỳ vọng đợt hạ lãi suất đầu tiên xuống cuối năm 2024 đã khiến sức mạnh USD, được đo lường bằng chỉ số DXY tăng cao, tạo ra áp lực tỷ giá với VND và nhiều loại tiền tệ khác.
Đồng thời, giá vàng trong giai đoạn này đã tăng mạnh do tâm lý đầu cơ tích trữ và phần nào gây áp lực lên tỷ giá, các chuyên viên phân tích nhận định. Ở chiều tích cực, VCBS cho biết trong những tháng đầu năm, thặng dư cán cân thương mại hàng hóa được duy trì, mức vốn đăng ký và giải ngân FDI tăng so với cùng kỳ.
Trước những diễn biến trên, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã buộc phải có các biện pháp can thiệp như phát hành tín phiếu, tuyên bố về chủ trương can thiệp, bán ngoại tệ giao ngay, đấu thầu vàng …
VCBS cho rằng so với các đồng tiền khác, VND không mất giá quá nhiều. Tuy nhiên mức giảm giá gần 5% đã đến ngưỡng buộc NHNN phải có các biện pháp mạnh hơn. NHNN được kỳ vọng sẽ ưu tiên sử dụng công cụ lãi suất nhằm đảm bảo các yếu tố ổn định vĩ mô. Các động thái sẽ được điều hành theo từng bước, tránh giật cục, gây cú sốc trên thị trường.
NHNN được dự báo sẽ sử dụng nhiều hơn các công cụ về lãi suất với ưu tiên sử dụng là công cụ lãi suất trên nghiệp vụ thị trường mở. Động thái đầu tiên đã được ghi nhận vào ngày 23/04 đánh dấu thời điểm lãi suất OMO tăng từ 4% lên 4,25%.
Theo sau đó, VCBS kỳ vọng mặt bằng lãi suất huy động sẽ dần dâng cao hơn nhằm thu hẹp mức chênh lệch lãi suất USD-VND, phần nào giải tỏa áp lực tỷ giá thường trực. Tuy nhiên mức tăng nếu có sẽ không quá lớn 50-100 điểm cơ bản khi nhu cầu tín dụng trong giai đoạn này khôngquá đột biến (tăng trưởng tín dụng tính đến ngày 10/04/2024 đạt trên 1%, trong khi cùng kỳ năm 2023 tăng gần 2,5%) và khó tạo ra một cuộc chạy đua lãi suất huy động.
Áp lực tỷ giá vẫn luôn thường trực, tuy nhiên phần nào đã được phản ánh vào sự giảm giá của VND so với USD. Trong điều kiện thế giới không xuất hiện thêm các sự kiện bất ngờ, hay DXY không ghi nhận tăng mạnh, VND có thể không giảm giá thêm nữa trong Quý II và Quý III.
Trước các áp lực đó, khả năng VND giảm giá vẫn luôn hiện hữu. Diễn biến tỷ giá sẽ phụ thuộc lớn vào nguồn cung ngoại tệ tại từng thời điểm, điều hành của NHNN cũng như diễn biến sức mạnh USD.
VCBS kỳ vọng, vào thời điểm cuối năm, khi Fed bắt đầu giảm lãi suất, trong điều kiện thuận lợi chỉ số đô la mỹ (DXY) không tăng và thậm chí giảm nhẹ, cùng các điều hành linh hoạt của NHNN, VND có thể giảm giá hợp lý khoảng 3%so với USD.