Ngày 20/11/2018, bà Hồ Thị Kim Thoa chính thức bán ra 1,4 triệu cổ phiếu Bóng đèn Điện Quang (DQC), giảm tỷ lệ sở hữu từ 5,4% xuống còn 0,916% vốn Công ty. Trước đó, bà Thoa đăng ký bán 1,68 triệu cổ phiếu DQC, tương ứng 5,38% với mục đích phục vụ nhu cầu tài chính.
Động thái này diễn ra sau đợt tạm ứng chi trả cổ tức đợt 1 năm 2018 với tỷ lệ 15% tiền mặt vào tháng 9 vừa qua. Được biết, kế hoạch cho năm 2018, DQC dự kiến mức cổ tức tiền mặt là 30%, đi ngang năm ngoái.
Trên thị trường, cổ phiếu DQC đang giao dịch tại mức 27.000 đồng/cp, vẫn trong xu hướng giảm kể từ mức đỉnh hơn 70.000 đồng hồi giữa năm 2016.
Giao dịch cp DQC.
Rút vốn thời khốn khó
Cùng với đó, tình hình kinh doanh tại DQC vẫn chưa thấy điểm sáng sau thời gian dài suy giảm. Chi tiết, quý 3/2018 Công ty đạt 288,7 tỷ doanh thu thuần, tăng 11% trong khi chi phí giá vốn tăng 13% dẫn tới lợi nhuận gộp còn hơn 57,6 tỷ đồng, chỉ tăng nhẹ 3 tỷ đồng so với cùng kỳ. Tương ứng, lợi nhuận sau thuế DQC chỉ còn 22,4 tỷ đồng, giảm 6% so với cùng kỳ năm trước.
Lũy kế 9 tháng đầu năm, doanh thu thuần DQC đạt gần 755 tỷ đồng. Trong kỳ Công ty có ghi nhận lỗ hơn 3 tỷ đồng từ đơn vị liên doanh liên kết (cùng kỳ dương hơn 4,6 tỷ đồng).
Điểm lại về DQC, kể từ khi cổ phần hóa vào năm 2005, tình hình kinh doanh có sự phân kỳ theo từng giai đoạn. 3 năm đầu sản xuất khả quan với sự tăng trưởng ở cả hai chỉ tiêu doanh thu và lợi nhuận, nhưng đến năm 2008 thì con số thu về giảm sút đột ngột, được biết đây cũng là năm DQC chính thức lên sàn. Thời gian này DQC gặp khó khăn với khoản nợ của Cuba còn 858.8 tỷ đồng vào ngày 31/12/2008, khoản nợ này sau đó liên tục là ý kiến ngoại trừ của kiểm toán nhiều năm liền.
Giai đoạn 2008-2014, kết quả kinh doanh hàng năm có sự tăng trưởng đều đặn trở lại, song nguồn thu trong thời gian này chủ yếu đến từ khoản thu tài chính với khách hàng Cuba, khi mà mỗi năm DQC đều ghi nhận doanh thu tài chính từ 50-70 tỷ, riêng năm 2016 con số thu về đạt đến 100 tỷ. Ngoài ra, thời gian này Công ty còn hưởng lợi từ việc thanh lý hàng Compact tồn kho với giá vốn thấp, đây là nguồn đóng góp chính vào doanh thu xuất khẩu của DQC.
Song, sau khi tất toát thương vụ trên thì bức tranh hoạt động tiếp tục sẫm màu, 3 năm gần đây (2014-2017) lợi nhuận sau thuế bình quân giảm hơn 20%. Biên lợi nhuận theo đó cũng sụt giảm đáng kể, từ mức 19.6% (2015) đến năm 2016 chỉ còn 10%.
Biên lợi nhuận theo đó cũng sụt giảm đáng kể, từ mức 19.6% (2015) đến năm 2016 chỉ còn 10%.
Nguyên nhân cho bối cảnh trên theo DQC là do xuất khẩu giảm, doanh thu tài chính từ mỏ vàng khách hàng Cuba không còn, đồng thời sản phẩm đèn LED gặp cạnh tranh rất lớn từ hàng Trung Quốc.
Truyền thống chi cổ tức cao mặc dù kinh doanh sẫm màu
Trở lại câu chuyện sở hữu, mặc dù bà Thoa thoái vốn, tuy nhiên những thành viên trong gia đình bà vẫn nắm giữ số lượng cổ phần lớn DQC. Cụ thể, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Hồ Quỳnh Hưng (em trai bà Thoa) đang sở hữu 2,51 triệu cổ phiếu, tương ứng 8,06% vốn điều lệ. Hai con gái của bà Thoa một là thành viên HĐQT kiêm Phó tổng giám đốc Nguyễn Thái Nga và Giám đốc điều hành khối Nguyễn Thái Quỳnh Lê nắm giữ tổng cộng 6,35 triệu cổ phiếu, tương ứng 20,34% vốn điều lệ Công ty bóng đèn Điện Quang.
Ngoài ra, mẹ ruột của bà Thoa cũng đang sở hữu hơn 1,22 triệu cổ phiếu DQC, trị giá gần 36 tỷ đồng tính theo thị giá hiện tại.
Với tỷ lệ sở hữu trên, hàng năm, gia đình bà Thoa thu về một khoản cổ tức từ DQC tương đối lớn, khi mà Công ty có truyền thống chi trả cổ tức ở mức cao (thực tế 4 năm trở lại đây đều cao hơn từ 10-15% so với kế hoạch), bất kể tình hình hoạt động kinh doanh nhiều năm gần đây không mấy thuận lợi.
Riêng năm 2016, 30% cổ tức bằng tiền mặt đã được Công ty hoàn tất hồi tháng 12/2016 và tháng 4/2017. Tuy nhiên, đến kỳ ĐHĐCĐ 2017, HĐQT tiếp tục đề xuất chi bổ sung đợt 3 với tỷ lệ 10%. Như vậy, sau 3 đợt thanh toán, cổ đông DQC dự sẽ nhận đến 40% cổ tức năm 2016 và Công ty phải bỏ ra gần 128 tỷ đồng.
Hai năm 2017-2018 mặc dù còn nhiều khó khăn trong kinh doanh, tuy nhiên mức cổ tức vẫn không suy giảm, ở mức 30% tiền mặt!
Hai năm 2017-2018 mặc dù còn nhiều khó khăn trong kinh doanh, tuy nhiên mức cổ tức vẫn không suy giảm, ở mức 30% tiền mặt!
Được biết, trước khi được bổ nhiệm làm Thứ trưởng Bộ Công Thương vào năm 2010, bà Hồ Thị Kim Thoa đã có 18 năm công tác tại DQC; từ năm 2000 đến 2005 là Bí thư Đảng ủy, Tổng Giám đốc Công ty và từ 2005 đến 2010 là Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc của Công ty. Bà Hồ Thị Kim Thoa được nghỉ hưu từ 1/9/2017.