Xuất khẩu gỗ giảm tốc và thách thức tới tăng trưởng doanh nghiệp gỗ những tháng cuối năm

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ trong quý 2/2022 đạt 4,4 tỷ USD, giảm 0,4% so với quý 2/2021. Trong đó, trị giá xuất khẩu sản phẩm gỗ trong quý 2/2022 đạt 3,06 tỷ USD, giảm 11,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Tính chung 6 tháng đầu năm 2022, trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 8,4 tỷ USD, tăng 1,7% so với cùng kỳ năm 2021. Trong đó, xuất khẩu sản phẩm gỗ đạt 6,06 tỷ USD, giảm 5,8% so với cùng kỳ năm 2021.

Trước đó, năm 2021 ngành gỗ đạt được thành tích ngoạn mục, thiết lập kỷ lục xuất khẩu 14,5 tỷ USD, tăng 18% so với năm 2020. Những tháng đầu năm 2022, xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ tiếp tục tăng trưởng rất tích cực, với 5 tháng đầu năm đạt xấp xỉ 7 tỷ USD, tăng 4,6% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, xuất khẩu đồ gỗ của Việt Nam, đặc biệt với các mặt hàng xuất khẩu chính đã bắt đầu xu hướng giảm khá mạnh từ trong tháng 5/2022.

Theo Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Vifores), từ tháng 5, xuất khẩu đồ gỗ sang Mỹ và Trung Quốc đều giảm rất mạnh. Việt Nam là thị trường cung cấp đồ nội thất bằng gỗ lớn thứ 3 cho Trung Quốc. Tuy nhiên, xuất khẩu đồ gỗ sang Trung Quốc trong những tháng đầu năm nay giảm rất mạnh, với mức giảm hơn 21% chủ yếu do tác động bởi tình hình dịch bệnh và chính sách "Zero COVID" khiến việc thông quan gặp khó khăn.

Trong khi đó, tại thị trường Mỹ (chiếm tới 60% trị giá xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam) tình trạng lạm phát quá cao cũng đang tác động không nhỏ tới ngành gỗ Việt Nam khi nhiều đơn vị nhập khẩu của nước này đã giảm mua đồ gỗ.

Lợi nhuận quý 2 bắt đầu phân hóa

Trong bối cảnh xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ bắt đầu giảm tốc trong quý 2, doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành gỗ đã có sự phân hóa, tuy đa phần vẫn có lãi nhưng vẫn có một số doanh nghiệp giảm lãi, thậm chí báo lỗ.

Dẫn đầu nhóm doanh nghiệp gỗ báo lãi trong quý 2 là CTCP Gỗ An Cường (mã ACG) với doanh thu thuần đạt 1.059 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế (LNST) đạt 159 tỷ đồng, lần lượt tăng 15% và 16,3% so với cùng kỳ năm 2021.

Tính chung 6 tháng đầu năm, Gỗ An Cường ghi nhận mức doanh thu 1.915 tỷ đồng, tăng 12%; LNST đạt 297 tỷ, tăng 17,7% so với cùng kỳ năm trước.

Năm 2022, doanh nghiệp đặt mục tiêu doanh thu 4.242 tỷ đồng và LNST hơn 550 tỷ đồng. Như vậy, sau 6 tháng, Gỗ An Cường đã hoàn thành được hơn 45% kế hoạch doanh thu và 50% mục tiêu lợi nhuận của cả năm.

CTCP Hợp tác Kinh tế và Xuất nhập khẩu Savimex (mã SAV) cũng công bố LNST quý 2 tăng 128% so với cùng kỳ lên 24,3 tỷ đồng và doanh thu tăng 20% lên 292,3 tỷ.

Sau nửa năm 2022, doanh thu thuần của công ty đạt 566 tỷ đồng, tăng hơn 8% so với nửa đầu năm ngoái, lợi nhuận trước thuế (LNTT) và LNST lần lượt đạt 46,4 tỷ đồng và 37,2 tỷ đồng, cùng tăng 77% so với cùng kỳ.

Như vậy, so với mục tiêu đạt doanh thu cả năm 1.080 tỷ đồng, LNTT 56 tỷ, sau nửa năm, Savimex đã thực hiện hơn 52% kế hoạch doanh thu và gần 83% mục tiêu LNTT.

CTCP Chế biến Gỗ Đức Thành (mã GDT) cũng ghi nhận tốc độ tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận hai con số trong quý 2 với doanh thu thuần gần 131 tỷ đồng, tăng 13,5% so với cùng kỳ năm ngoái, LNST đạt 23,2 tỷ, tăng 20,4%.

Lũy kế nửa năm 2022, Gỗ Đức Thành đạt 239 tỷ đồng doanh thu thuần, tăng 10,7% so với cùng kỳ và lãi sau thuế 44,6 tỷ, tăng 19,8%.

Năm 2022, Gỗ Đức Thành đặt mục tiêu doanh thu thuần đạt 500 tỷ và LNST 94,3 tỷ. Như vậy, 6 tháng đầu năm công ty đã thực hiện được 47,8% kế hoạch doanh thu và 47,3% mục tiêu lợi nhuận.

Tương tự, CTCP Phú Tài (mã PTB) cũng ghi nhận doanh thu tiếp tục tăng trưởng gần 18% trong quý 2 lên 1.899 tỷ đồng và LNST tăng 24,6% so với cùng kỳ lên 159 tỷ. Lũy kế nửa đầu năm, công ty báo doanh thu thuần đạt 3.618 tỷ và lãi sau thuế 304,6 tỷ, lần lượt tăng 20% và 32,4% so với cùng kỳ.

Dù tăng trưởng 6 tháng đầu năm khá tốt nhưng sang quý 3, Phú Tài đặt kế hoạch doanh thu 1.593 tỷ và LNTT 166 tỷ, lần lượt giảm 7,9% và 20,4% so với thực hiện trong quý 3/2021.

Năm 2022, công ty đặt kế hoạch doanh thu hợp nhất 7.250 tỷ đồng và LNST 632 tỷ, sau 6 tháng công ty đã hoàn thành 49,9% kế hoạch doanh thu và 48,2% mục tiêu lợi nhuận cả năm.

Kém hơn một chút, CTCP Chế Biến Gỗ Thuận An (mã GTA) công bố doanh thu thuần quý 2 đạt gần 183 tỷ đồng, tăng 10% so với cùng kỳ và lãi sau thuế đạt gần 6 tỷ, tăng 2%. Lũy kế 6 tháng đầu năm, công ty ghi nhận doanh thu thuần gần 321 tỷ, tăng 12% so cùng kỳ và LNST 11 tỷ, tăng 7%.

Trong khi đa phần các doanh nghiệp gỗ vẫn duy trì được kết quả kinh doanh tốt thì cũng có một số doanh nghiệp dù ghi nhận doanh thu tăng trưởng song lợi nhuận lại giảm đáng kể do giá vốn tăng cao.

Chẳng hạn CTCP Gỗ MDF VRG Quảng Trị (mã MDF) báo doanh thu thuần quý 2 vẫn tăng 24% so với cùng kỳ, đạt 363,4 tỷ đồng song lãi sau thuế lại giảm 21% xuống 20,8 tỷ.

Lũy kế 6 tháng, công ty đạt 680,4 tỷ đồng doanh thu thuần, tăng 12% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, LNST lại giảm 49% so với cùng kỳ xuống 24,2 tỷ.

Theo giải trình của công ty, giá nguyên liệu đầu vào cho sản xuất gỗ MDF của công ty 6 tháng đầu năm tăng 2,67 lần, axit citric, ure tăng hơn 2 lần... so với cùng kỳ.

Ở chiều ngược lại, sau 4 quý lãi liên tiếp, sang quý 2/2022, CTCP Tập đoàn Kỹ nghệ Gỗ Trường Thành (mã TTF) ghi nhận lỗ sau thuế 10,8 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ lãi 42 tỷ. LNST thuế cổ đông công ty mẹ là âm 6,8 tỷ, trong khi lãi cùng kỳ đạt 42,8 tỷ.

Trong kỳ mặc dù doanh thu thuần của Gỗ Trường Thành tăng tới 42,3% lên gần 623 tỷ đồng nhưng giá vốn hàng bán cũng tăng gần 50% lên 548,2 tỷ cộng với chi phí tài chính (chủ yếu là chi phí lãi vay) tăng vọt lên 33 tỷ, chi phí bán hàng cũng tăng mạnh lên 43 tỷ đồng và đặc biệt là chi phí quản lý doanh nghiệp tăng gấp 7,8 lần lên 40,7 tỷ, các chi phí khác cũng gấp 2,5 lần lên 12,4 tỷ.

Lý giải nguyên nhân lợi nhuận sụt giảm mạnh, lãnh đạo Gỗ Trường Thành cho biết chủ yếu là do lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ của công ty trong quý giảm từ 9% xuống 6%.

Dù quý 2 lỗ 10,8 tỷ đồng nhưng tính chung 6 tháng đầu năm, công ty vẫn báo lãi sau thuế 7,76 tỷ đồng, tăng đáng kể so với con số 2,7 tỷ cùng kỳ năm 2021, doanh thu cũng tăng 54,5% lên 1.159 tỷ.

Năm nay, Gỗ Trường Thành đặt mục tiêu doanh thu hợp nhất 2.268 tỷ và LNST 72 tỷ. Sau nửa đầu năm công ty thực hiện được 51,1% mục tiêu doanh thu nhưng chỉ đạt 10,8% mục tiêu lợi nhuận.

Lạm phát tăng cao tác động tiêu cực lên ngành gỗ

Sau những tháng đầu năm tăng trưởng khá tích cực, những tháng gần đây xuất khẩu gỗ và các sản phẩm từ gỗ đã có dấu hiệu sụt giảm, đặc biệt là từ đầu quý 3.

Theo số liệu Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Vifores), giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản tháng 7 ước đạt 1,41 tỷ USD, giảm 5,5% so với tháng 6/2022 và giảm 1,6% so với cùng kỳ năm 2021. Tính chung giá trị xuất khẩu gỗ và lâm sản 7 tháng đầu năm 2022 ước đạt 10,42 tỷ USD, tăng 1,3% so với cùng kỳ năm 2021.

Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc, EU, Hàn Quốc tiếp tục là những thị trường xuất khẩu chính, tổng giá trị xuất khẩu tại 5 thị trường ước đạt 9,38 tỷ USD, chiếm 90% tổng giá trị xuất khẩu của cả nước.

Trong đó, xuất khẩu gỗ và lâm sản sang Mỹ đạt trên 5,84 tỷ USD, giảm 4,9% so với cùng kỳ năm 2021, riêng gỗ và sản phẩm gỗ đạt 5,58 tỷ USD, giảm 5,1%.

Xuất khẩu gỗ sang Nhật Bản đạt 1,04 tỷ USD, tăng 19,4% so với cùng kỳ năm 2021; xuất khẩu gỗ sang Trung Quốc đạt 1,161 tỷ USD, tăng 23,8% so với cùng kỳ năm 2021.

Kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam theo tháng từ năm 2019 - 2022 - Nguồn: Gỗ Việt/Tổng cục Hải quan

Theo Vifores mức tăng trưởng xuất khẩu 7 tháng đầu năm đạt thấp so với cùng kỳ năm 2021 và những năm trước đó chủ yếu do giá nguyên liệu sản xuất và sản phẩm tăng cao (chi phí vật tư sản xuất, vận chuyển tăng mạnh); các quốc gia thắt chặt chính sách tín dụng do lạm phát có xu hướng tăng dẫn đến nhu cầu tiêu dùng giảm mạnh.

Vifores đánh giá lạm phát tăng cao ở các thị trường Mỹ, châu Âu, Anh đang tác động tiêu cực trực tiếp tới hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp ngành gỗ.

Khảo sát nhanh đối với 52 doanh nghiệp ngành gỗ mà Vifores phối hợp với tổ chức Forest Trends tiến hành cho thấy, trong 45 doanh nghiệp hiện xuất khẩu đi Mỹ có 33 doanh nghiệp cho biết doanh thu hiện tại đã giảm gần 40% so với các tháng đầu năm. Chỉ có 10 doanh nghiệp cho biết doanh thu tăng so với các tháng trước đó, tuy nhiên mức tăng rất nhỏ (11%).

Tại thị trường EU, trong số 38 doanh nghiệp tham gia thị trường này có tới 24 doanh nghiệp cho biết doanh thu hiện giảm trên 41% so với các tháng trước đó. Chỉ có 4 doanh nghiệp cho biết nguồn thu tăng, ở mức 14%. Tại thị trường Anh, trong 25 doanh nghiệp tham gia thị trường này thì 17 doanh nghiệp thông báo có nguồn thu giảm, ở mức trên 41%.

Khoảng 71% doanh nghiệp cho biết tình hình đơn hàng từ nay đến cuối năm sẽ tiếp tục giảm. Theo đánh giá của các doanh nghiệp, với tình hình thị trường như hiện nay, 44% doanh nghiệp cho rằng nguồn thu của doanh nghiệp sẽ giảm khoảng 44% trong cả năm 2022.

Với nhận định ngành gỗ sẽ phải đối mặt với nhiều khó khăn phía trước, trong báo cáo mới đây, Chứng khoán VNDirect dự báo biên lợi nhuận gộp của các công ty gỗ và nội thất trong năm 2022 sẽ bị ảnh hưởng do nguồn cung thiếu hụt sẽ tiếp tục đẩy giá gỗ nguyên liệu tăng cao vào năm 2022.

Theo đó, VNDirect dự báo năm nay, biên lợi nhuận gộp của các công ty gỗ và nội thất sẽ tiếp tục giảm 0,4-0,6 điểm phần trăm.

Bên cạnh đó, chi phí logistics cao có thể ảnh hưởng đến biên lợi nhuận gộp của các công ty gỗ và nội thất trong năm 2022. Mặc dù chi phí vận chuyển có dấu hiệu hạ nhiệt từ tháng 4/2022, giảm 10% so với tháng trước đó, VNDirect dự báo chi phí logistics sẽ vẫn ở mức cao, xấp xỉ 7.000 USD/container 40ft vào năm 2022 do mức giá dầu cao hiện nay.

Tuy nhiên, VNDirect cho rằng có một điểm sáng có thể cải thiện doanh thu và lợi nhuận của các doanh nghiệp ngành gỗ là thị trường nội địa nhờ triển vọng của ngành bất động sản (BĐS).

Công ty chứng khoán này kỳ vọng thị trường BĐS sẽ chứng kiến xu hướng phục hồi nguồn cung trong năm 2022, vì các chủ đầu tư sẽ tập trung đẩy mạnh hoạt động bán hàng để cải thiện dòng tiền.

VNDirect kỳ vọng BĐS nhà ở tại TP.HCM và Hà Nội sẽ phục hồi mạnh mẽ vào năm 2022-23. Theo đó, nguồn cung căn hộ mới tại TP HCM sẽ phục hồi mạnh mẽ từ 60-70% vào năm 2022-23 lên 22.000 căn vào năm 2022 và lên khoảng 34.000 căn vào năm 2023. Trong khi đó, nguồn cung căn hộ mới tại Hà Nội tăng 40-50% năm 2022-23 lên 25.600 căn/36.000 căn.

VNDirect kỳ vọng các nhà sản xuất gỗ hàng đầu với tệp khách hàng lớn như ACG và TTF sẽ tận dụng được lợi thế từ sự phục hồi của thị trường BĐS nhà ở.